Tag: Sri Lanka

සමලිංගිකත්වය සංස්කෘතියට පටහැනි ද? යන මැයෙන් මීට ඉහත ශ්‍රී ලංකාවේ සුළුතර ප්‍රජා කණ්ඩායම් පිළිබඳ පර්යේෂකවරයකු හා මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයකු වන දමිත් චන්දිමාල් මහතා සමඟ පැවති සාකච්ඡාව ලිපි පෙළකින් අප ඔබට ඉදිරිපත් කරනු ලැබුවා.

එම ලිපි පෙළෙහි 1 හා 2 කොටසින් ලංකාවේ ඉතිහාසය හා සංස්කෘතිය පිළිබඳවත්, 3 කොටසින් ලංකාවේ LGBT+ මානව හිමිකම් ව්‍යාපාරයේ ඇරඹුම හා එහි වත්මන් තත්ත්වය පිළිබඳවත් අප සාකච්ඡා කරනු ලැබුවා. මෙම ලිපි පෙළට ඉහළ ප්‍රේක්ෂක ප්‍රතිචාරයක් ලැබී තිබුණා.

අද දිනයේ දිග හැරෙන්නේ එම සාකච්ඡාවේ අවසාන මෙන්ම වැදගත්ම කොටසයි.

ශ්‍රී ලංකාවේ ක්‍රියාත්මක වන සමලිංගිකභීතිකාව, හා රටේ දේශපාලනය සහ මාධ්‍ය භාවිතය LGBT+ ප්‍රජාව දඩමීමා කර ගන්නා ආකාරය පිළිබඳව කරුණු මෙම ලිපිය තුළින් සාකච්ඡා කරනු ලබනවා. මෙම ලිපිය තුළ ද ජ්‍යෙෂ්ඨ මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරීන් මඬුල්ලක් විසින් කතෘ මණ්ඩලය හොබවනු ලබන දේදුනු සංවාද නම් පිටුවේ අධ්‍යයන කරුණු උපුටා දැක්වීමක් සිදු කිරීමට අප බලාපොරොත්තු වන අතර, ඒ වෙනුවෙන් ඩෙන්වර් පීටර්සන් මහතා ප්‍රමුඛ එහි කතෘ මණ්ඩලයට ද අප ස්තූතිවන්ත වනවා.

සමලිංගිකත්වය, සංක්‍රාන්ති සමාජභාවය ඇතුළු විවිධ ලිංගික දිශානතීන්, ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවී අනන්‍යතාවයන් දරණ ප්‍රජාවන් ශ්‍රී ලංකාවේ මාධ්‍ය භාවිතය තුළ උදෘත කර පෙන්වන අන්දම පිළිබඳ ඔබේ අදහස කුමක් ද?

ලංකාවේ LGBTIQ ප්‍රජාවට සහයෝගය දක්වමින් සෑහෙන හොඳ ආචාරධාර්මික විදියෙ වාර්තාකරණයක නියැලුනු ජනමාධ්‍යවේදීන් සෑහෙන පිරිසක් සිටිනවා. ඒ අය අගය කළ යුතුයි. නමුත් ඒ අතරම, LGBTIQ ප්‍රජාවට / ඔවුන්ගේ ක්‍රියාකාරීත්වයට, LGBTIQ පුද්ගලයන්ගේ අයිතිවාසිකම් කඩ කිරීමට, අපහාස කිරීමට ලොකුම හේතුවක් වී තිබෙන්නේත් ජනමාධ්‍යයයි.

ලිංගිකත්වය ගැන කතිකාවත අපේ සමාජයේ පවතින්නේ හොඳ තැනක නෙමෙයි. ඉතින් පැහැදිලිවම අපිට ලිංගිකත්වය ගැන හොඳින් කතා කරන ජනමාධ්‍යයක් තියෙන්නට බැහැ. අනික අතට යහපත් නැති ලිංගිකත්වය ගැන කතිකාවත වෙනස් කරන්න, ඒ ගැන දැනුවත් කරන්න ජනමාධ්‍යවලට සමාජ වගකීමක් තියෙනවා. පොදුවේ ලංකාවේ ජනමාධ්‍ය තුළ ආචාරධර්ම ගැන ප්‍රශ්නයක් තියෙනවා. ඒක LGBTIQ ප්‍රශ්නයක්ම නෙමෙයි. ජනමාධ්‍ය පොදුවේ ප්‍රවෘත්ති වාර්තා කිරීමේ දී, හෝ ලිපි පළ කිරීමේ දී කෙනෙකුගේ පෞද්ගලිකත්වයට ඇති අයිතියට, අපහාසයට/උපහාසයට ලක් කිරීමේ සීමාවන් තබා ගැනීම, වැරැදි පුවතක් නිසා සාමාන්‍ය කෙනෙකුට මුහුණ පාන්නට විය හැකි දුක්ගැහැට වාගේ දේවල් ගැන, ඒවායේ ආචාර ධර්මීය සීමාවන් ගැන සැලකිලිමත් නැහැ.

ක්‍රිෂාන් ජීවක ජයරුක් සහ කඹුරුගමුව තරංග ගුණරත්න යන අය මාතර දරු උපත පිළිබඳ ලංකාදීප පුවත්පතට වාර්තා කර තිබූ අයුරු

කියවන්න: බුද්ධියෙන් විමසන දැනුම වකුගඩුවෙන් බෙදන පත්තර කලාව (මාතර දරු ප්‍රසූතිය පිළිබඳ පුවතට අදාලවයි)

බොහෝ විට මෙවැනි නොසැලකිල්ලක ගොදුරු බවට පත් වෙන්නේ වෙනස් කොට සැලකීමට ලක්වෙන ජනකණ්ඩායම් සහ ඒවාට අයිති පුද්ගලයන් – මේ අතරට කාන්තාවන්, සුළුජනවර්ගවලට අයිති අය, වෙනස් ලිංගිකත්වයන් ඇති අය, වතු ප්‍රජාව, නාගරික දුප්පතුන්, ලිංගික ශ්‍රමිකයන්, සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී අය පහසුවෙන්ම අයිති වෙන්නට පුළුවන්.

මතුගම වසන්ත කුමාර නැමැත්තෙකු විසින් මව්බිම පුවත්පතට ලියන ලද ලිපියක්

ප්‍රවෘත්ති කියන්නේ මොකක්ද කියන එක ගැන තියෙන පරණ, යල් පැනගිය නිර්වචනයක් වෙන්නේ ‘බල්ලෙක් මිනිහෙක්ව හැපුවොත් ඒක ප්‍රවෘත්තියක් නෙමෙයි, හැබැයි මිනිහෙක් බල්ලෙකුව හැපුවොත් ඒක ප්‍රවෘත්තියක්‘ කියලා. අසාමාන්‍ය, නිතර වාර්තා නොවෙන දේවල් වාර්තා කළාම ප්‍රවෘත්තියක වටිනාකම වැඩි වෙනවා කියන අදහස මෙහි ගැබ්ව තියෙනවා. ඒ වාගේම කිසි ආචාරධර්ම ගැන සැලකිල්ලක් නැතිව, මිනිස්සුන්ගේ කුතුහලය අවුස්සන, තොරතුරු වාර්තා කළොත් ඇති පොදුජන ආකර්ෂණය ගැනත් මෙතැනදී කියවෙනවා. කෙනෙකුගේ ලිංගික චර්යාවක් ගැන තොරතුරක් පැහැදිලිව විකුණන්න පුළුවන්. ඕපදූප කියවන්න කැමැති ගොඩක් අය ඉන්නවා. ජනමාධ්‍ය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ කණුවක් වගේම, තරගයක් තියෙන බිස්නස් එකක්. විවිධ ආකාරවලින් පාඨකයා ආකර්ෂණය කර ගත හැකි විදිය ගැන ඕනෑම ජනමාධ්‍ය ආයතනයක් හිතනවා. නමුත් ඒ කාරණයේ දී මාධ්‍ය ආචාරධර්ම කියන දේ මාධ්‍ය වෘත්තිකයන් විසින්ම ඇති කර ගෙන ඇත්තේ, ජනමාධ්‍ය කියන්නේ විවිධ සමාජ වටිනාකම් රැසක් තියාගෙන, සමාජයට එදිරිගාමී යමක් ඉටුකළ හැකි වෘත්තියක් සහ වෙළෙඳ ව්‍යාපාරයක් වෙන නිසයි. ලෝකයේ බොහෝ සමාජ ප්‍රගමනයන්ට නිසැකවම ජනමාධ්‍ය දායක වී තිබෙනවා.

සමරිසි ව්‍යාපාරය තුළ එල්ල කළ දරුණුතම මාධ්‍ය ප්‍රහාරය; 2011

LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරය ඉලක්ක කර ගත් මාධ්‍ය ප්‍රහාරයන් කිහිපයක් ගැන මං කලින් ලිපියේත් කතා කළා. විශේෂයෙන්ම 1995දී ලංකාවේ LGBIQ අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරය ලංකාවේ දී පටන් ගැනීමේදී මාධ්‍යයෙන් ඒ ගැන වාර්තා කළ ආකාරය ගැන ගැටළු, 1999 දී ද අයිලන්ඩ් පුවත්පත විසින් පළකළ සමලිංගික භීතිකාවෙන් යුතු ලිපිය සහ ඒ පිළිබඳ පුවත්පත් පැමිණිලි කවුන්සිලයට කළ පැමිණිල්ල, 2007 දී ඊකුවල් ග්‍රවුන්ඩ් ආයතනයට එරෙහිව මඩකලපුව ප්‍රදේශයේ ප්‍රාදේශීය පුවත්පතකින් ගෙන ගිය සමලිංගික භීතිකාවෙන් යුතු වාර්තා සහ 2011 දී ගමන්මගේ සහකරුවෝ සංවිධානය ඉලක්ක කර ගනිමින් පුවත්පතක් පළ කළ ලිපි සමූහය ඒ අතර ප්‍රධානයි.

තඹුත්තේගම සමන් දිසානායක නැමැත්තෙකු විසින් එච්අයිවී ආසාදනයට අදාළව ලංකාදීප පුවත්පත ට ලියූ ලිපියක්

දැනට අවුරුදු 3-4කට කලින් ජනමාධ්‍යවේදියෙකු විසින් ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ LGBTIQ පුද්ගලයන් සමග ව්‍යාපෘතියක් සිදු කළ ආයතනයකට ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලයේ නිලධාරීන් ද කැටුව ගොස්, එම ආයතනයේ සේවකයන් බිය වද්දා, කිසිදු අවසරයක් නැතිව එහි ලිපි ලේඛන බලෙන් පරීක්ෂා කර පොලිසියෙන් මෙන් ප්‍රශ්න කර තිබුනා. ඊට පසුව එම දිස්ත්‍රික්කයේම එච්අයිවී සඳහා රුධිර පරීක්ෂා කිරීමේ ජංගම සායනයක් පවත්වා ගෙන ගිය සංවිධානයක් විසින් තරුණයන් වඳභාවයට පත් කරන වැඩසටහනක් ක්‍රියාත්මක කරන බව කියමින්, සංවිධානයේ ක්‍රියාකාරීන්ගේ පුද්ගලික ගෙවල් දොරවල් පවා මාධ්‍යයෙන් පෙන්නුවා. ඒ චෝදනාවල කිසිදු සත්‍යයක් තිබුනේ නැහැ. නමුත් එයින් සිදු වූ හානිය හරි විශාලයි. ඒ අය සිදු කළ වැඩකටයුතුවලට, සැපයූ සේවාවලට සෑහෙන බාධා පැමිණියා.  

ඒවාට අමතරව, LGBTIQ පුද්ගලයන් ඉලක්ක කර ගත් අතිශයින් හෙළා දැකිය යුතු ජනමාධ්‍ය වාර්තාකරණ සිදුවීම් තියෙනවා. වඩාත්ම නරක උදාහරණයක් වෙන්නේ 2011 වසරේ දී නෙත්එෆ්එම් බැලුම්ගල වැඩසටහනයි. මෙහිදී ජනමාධ්‍යවේදියකු විසින් ළමා අපයෝජනයක් එළිදරව් කරනවා යැයි කියමින් සංක්‍රාන්ති තරුණියක්, අඩු වයස් පුද්ගලයකු යැයි ජනමාධ්‍යවේදියාට හඳුන්වා දුන් තැරැව්කරුවකු හරහා සම්බන්ධ කර ගෙන, ආදර සම්බන්ධයක් පවත්වා, ඉන්පසුව විවාහ මංගල්‍යයක් සංවිධානය කර, එහිදී චාරිත්‍රවාරිත්‍ර ඉටු කරමින් කසාදයක් බැඳ ඉන්පසු ඒ සියල්ල බැලුම්ගල වැඩසටහන හරහා විකාශය කළා. ඒ සංක්‍රාන්ති තරුණියගේ ඡායාරූප වෙබ්අඩවිවලට ලබා දුන්නා. සංක්‍රාන්ති තරුණියගේ ඡායාරූප පෞද්ගලිකත්වය ගැන කිසිදු තැකීමක් නොකර හඳුනා ගත හැකි ලෙස පල කළා. 

ඉන්පසු තමන්ගේ ගෙදර සිටින්නට බැරි තත්වයක් ඇති වූ නිසා එම තරුණිය පන්සලක තාවකාලිකව මහණ වූවා. එවිට ඒ පන්සලටත් ගොස් එම තොරතුරු එළිදරව් කළා. මෙසේ ජනමාධ්‍යවේදියකුගේ භූමිකාවෙන්, ඔවුන්ට කළ හැකි සහ කළ නොහැකි දේවලින් ඔබ්බට යමින් ජනමාධ්‍ය කටයුතු කළ අවස්ථා ගැන මෙවැනි උදාහරණ ගණනාවක් තියෙනවා. තවත් උදාහරණයක දී පෙම් සබඳතාවයක් තිබූ පාසැල් යන වයසේ ගැහැණු ළමුන් දෙදෙනෙකුගේ ඡායාරූප කිසිදු මුහුණු ආවරණය කිරීමකින් තොරව පුවත්පතක පල කළා. LGBTIQ ළමයින්ගේ මූලික ළමා අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීම ගැනවත් ජනමාධ්‍ය ආයතන සංවේදී නැහැ.

මේ සංවේදී නැතිබව ඇති වන්නේ ජනමාධ්‍යවේදීන් දැනුවත් නැති නිසා බව එක් අදහසක්. අනික් අදහස වෙන්නේ බොහෝ විට මෙවැනි දේවල් ජනමාධ්‍ය ආයතන විසින් දැන දැන කරන බවයි. ඒ වගේම මේවා කළාට දඩුවමක් ලැබෙන්නේ නැහැ කියන විශ්වාසය තියෙනවා. LGBTIQ ප්‍රජාවන්ට එරෙහි ජනමාධ්‍ය ප්‍රහාරයන් දෙස බලන විට බොහෝ විට පෙනෙන්නේ මේවා යම් යම් විදියට විවිධ දේශපාලනයන්ට සම්බන්ධ බවයි. ලංකාවේ ජනමාධ්‍ය අයිති ඉතා සුළු පිරිසකටයි. ජනතාව වැඩි ප්‍රමාණයක් භාවිතා කරන මාධ්‍ය අයිති වෙන්නේ කිහිප දෙනෙකුටයි. මේ ආයතන බොහොමයක් පක්ෂ දේශපාලනයන් හා සම්බන්ධයි. ඉතින් නිදහස් ජනමාධ්‍ය කියා දෙයක් නැහැ. බොහෝ ජනමාධ්‍යවල ස්වරූපය විවිධ දේශපාලන පක්ෂවල මතයට පාක්ෂික හෝ විපක්ෂ එකක් වෙනවා.  ඒවායේ පවතින සංකීර්ණ බල අරගලයන් හරහා LGBTIQ පුද්ගලයන් මාධ්‍යයේ නියෝජනය වෙන ආකාරය තීරණය වෙනවා.

අජන්ත කුමාර අගලකඩ නැමැත්තෙකු විසින් ලංකාදීප පුවත්පතට ලියූ ලිපියක්

මාධ්‍යයෙන් අයිතිවාසිකම් කඩවීම් වෙන කොට ඒක පාලනය කරන්නෙ කොහොමද? අමාරුම ප්‍රශ්නය මේකයි.  මාධ්‍ය නියාමනය සම්බන්ධයෙන් ලංකාවේ ලොකු අවුලක් තියෙනවා. දැනට ක්‍රියාත්මක ස්වයං නියාමනය එක අතකට වැඩ කරන්නේ නැහැ. ඒ වාගේම, නිදහස් යාන්ත්‍රණයක් නැති මර්දනශීලී රාජ්‍ය නියාමනයක් ගෙන ඒමෙන් එල්ජීබීඅයිකිවු ප්‍රජාවට කබලෙන් ලිපට වැටීමක් වෙන්නට පුළුවන්. ශ්‍රී ලංකා පුවත්පත් කවුන්සිලය තිබිය දී එයින් දුන් තීන්දුවකින් LGBTIQ ප්‍රජාව වඩාත් කොන් කිරීමට භාජනය වූ හැටි මම කලින් කීවා.

අනුරාධපුර මහේෂ් විජේසූරිය නැමැත්තෙකු විසින් මව්බිම පුවත්පතට ලියූ ලිපියක්

දැනට පවතින ස්වයං නියාමන ක්‍රියාවලිය පණ මදි වුනත්, එම ක්‍රියාවලිය LGBTIQ ප්‍රජාව තේරුම් ගනිමින් කටයුතු කළ අවස්ථා ගණනාවක් තියෙනවා. ඒ නිසා දැනට පවතින ජනමාධ්‍ය ස්වයං නියාමන යාන්ත්‍රණය තවදුරටත් ශක්තිමත් කිරීම සහ නීතිමය පිළිගැනීමක් ලබාදීම, ජනමාධ්‍ය ආචාරධර්ම පද්ධති LGBTIQ ප්‍රජාව වැනි ප්‍රජාවන් කෙරේ ජනමාධ්‍ය හරහා සිදුවූ අයිතිවාසිකම් කඩවීම් දෙස බලා ඒවා යාවත්කාලීන කිරීම, ජනමාධ්‍ය විද්‍යාල, විශ්ව විද්‍යාල මෙවැනි කාරණා සම්බන්ධයෙන් අධ්‍යයන සිදු කිරීම, විෂය පාඨමාලා තුළ අන්තර්ගත කිරීම වැනි වෙනස්කම් ගණනාවක් ඇති කිරීම මේ තත්වය වෙනස් කිරීමට වැදගත් කියා මං සිතනවා. මේ ගැන පුළුල් සාකච්ඡාවක් මාධ්‍ය ක්‍රියාකාරීන් හා LGBTIQ ප්‍රජාව එකතු වී කිරීමේ වැදගත්කමක් තියෙනවා.

එච්අයිවී ව්‍යාප්තිය සම්බන්ධව විකෘතිකළ කරුණු අඩංගු වෙබ් අඩවි ලිපියක්

ඔබේ මතය අනුව, රටේ ප්‍රධාන දේශපාලන පෙරලියක්, නැත්නම් කුමක් හෝ දේශපාලන උණුසුම් වාතාවරණයක් ඇතිවන විට සමරිසි ප්‍රජාව, හෝ සමස්ත LGBT+ ප්‍රජාව ඉලක්ක කර ගනිමින් ප්‍රහාර දියත් වන්නේ ඇයි?

සමලිංගිකත්වය ගැන අපේ රටේ හදපු මිථ්‍යා මත ගණනාවක් තියෙනවා. ඒ අතරට සමලිංගිකත්වය අපේ රටේ සංස්කෘතියට විරුද්ධයි, සදාචාරයට විරුද්ධයි, ආගමට විරුද්ධයි, බටහිර දෙයක්, අස්වාභාවික දෙයක්, රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන හඳුන්වා දෙන දෙයක් වාගේ අදහස් ගොඩක් තියෙනවා. මෙවැනි අදහස් නිසා, සමලිංගිකත්වය කියන්නේ පුද්ගලයකුගේ ලිංගිකත්වයට එහා යන දෙයක් බවට පත් වී තිබෙනවා. එය දේශපාලනඥයෙකුට, පක්ෂයකට, රජයයකට විරුද්ධව දමා ගැසිය හැකි ආවුදයක් බවට පත්ව තිබෙනවා. LGBTIQ පුද්ගලයන්ගේ අයිතිවාසිකම් ලබා දෙන රජයයක් හෝ ඒ වෙනුවෙන් කතා කරන රජයයක් රටේ සංස්කෘතියට විරුද්ධ, සදාචාර විරෝධී එකක් ලෙස හුවා දැක්වෙනවා.

මෙවැනි අදහස් ප්‍රධාන වශයෙන් පතුරවන්නේ සහ පවත්වා ගෙන යන්නේ දේශපාලනඥයන් සහ ඔවුන්ගේ සහාය ලබන අනෙකුත් අය පිරිසක් විසිනුයි. ඉතින් මෙවැනි තත්වයක් තියෙන සමාජයක කිසියම් රජයයකට, ආණ්ඩුවකට, දේශපාලනඥයෙකුට සමලිංගික යැයි කියමින් අපහාස කරන්නට, ඔවුන් එසේ නිසා වැරදි යැයි මතයක් ගොඩ නගන්නට හැකිව තිබෙනවා. ‘සමලිංගික ආණ්ඩුව’, ‘පොන්න ආණ්ඩුව’ වැනි වචන පසුගිය රජය සම්බන්ධයෙන් භාවිතා වුනු බව අපි බොහෝ දෙනෙක් දන්නවා. අනික සමලිංගික පුද්ගලයෙක් රටක් පාලනය කරන්නට නොසුදුසුය, ඒ අයට පෞරුෂයක් නැතිය වාගේ අදහස් අපි නිතර අහන්නට ලැබුනා. මේවා යම් යම් දේශපාලන වුවමනාවන් මත පතුරන ලද අදහස්. පසුගිය රජයට මෙවැනි ලේබල් වැඩිපුර ගසනු ලැබූවත්, එය ඒ කාලයේ පටන්ගත් දෙයක් නොවෙයි.

1990 දශකයේ මුල් භාගයේ රිචඩ් ද සොයිසා ඝාතනයේ යුක්තිය ලබා දීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට එජාප ආණ්ඩුව රිචඩ් ද සොයිසා සමලිංගිකයෙක් යැයි කීම භාවිතා කළා. 1998 දීත් එජාප මන්ත්‍රීවරයෙක් එවකට ශ්‍රීලංනිප සිටි තමන්ගේ විරුද්ධවාදියෙක් එල්ල කර ගෙන ඔහුගේ සමලිංගිකත්වය පදනම් කර ගෙන ප්‍රහාර එල්ල කළා. එයින් පසුව ඒ ගැන ඒ කාලයේ බොහෝ සංවාද ඇති වුනා.

රිචර්ඩ් ද සොයිසා | ඡායාරූපය: දේදුනු සංවාද

ඉතින් බොහෝ දෙනා හිතනවා තමන්ගේ දේශපාලන විරුද්ධවාදියාගේ ‘සමලිංගිකත්වය’ එළිදරව් කිරීම තුළින්, කෙනෙකුට ‘සමලිංගිකයා’, ‘පොන්නයා’, ‘සමනළයා’ වැනි වචන භාවිතා කිරීම තුළින් විරුද්ධවාදියාගේ කට වැසිය හැකි බව, නිශ්ශබ්ද කළ හැකි බව, ලැජ්ජාවට පත් කළ හැකි බව, මහජනයා අතර නොපිලිගැනීමට ලක්කළ හැකි බව.

සමලිංගිකත්වය කියන්නේ නොසුදුසු දෙයක්ය යන අදහස මේවා කියන අයගේ හිතේ ගැබ්වී තියෙනවා. එසේම ලංකාවේ පවතින සම්ප්‍රදායික අදහස් දරන අය අතර, කෙනෙකු ගැන ඉක්මනින්ම අප්‍රසාදය ඇති කිරීමට මෙවැනි අදහස් යොදා ගන්න පුළුවන්. ඉතින් එක විදියකට එසේ කිරීමෙන් ප්‍රායෝගිකව කිසියම් ජනප්‍රියතාවයක් ලබා ගත හැකි තත්වයක් තියෙනවා.

තමන්ට බුද්ධිමය විදියට තමන්ගේ විරුද්ධවාදියා පරාජය කරන්න නොහැකි වූ විට මෙවැනි අදහස් කියමින් කෙනෙකුගේ පෞද්ගලික ජීවිතයට අපහාස කිරීමෙන් ජයග්‍රහණය ලබා ගන්නට උත්සාහ කරනවා. මෙවැනි උපක්‍රම භාවිතා කරන අයගේ නොහැකියාව මිසක් වෙනකක් එයින් හෙළි වෙන්නේ නෑ. මේ උපක්‍රමය අපේ රටේ විතරක් නොවෙයි ලෝකයේ බොහෝ රටවල දකින්නට ලැබෙනවා. දේශපාලන සමලිංගිකභීතිකාව කියා හඳුන්වන්නේ මේකයි. සමහර වෙලාවට ඒ දේශපාලනඥයෝ ඇත්තටම සමලිංගිකත්වය ගැන විරෝධයක් පෞද්ගලිකව නැහැ. ඒත් මේක තමන්ට බලය ලබා ගන්නට උදව් වෙන නිසා දේශපාලන උපක්‍රමයක් විදියට පාවිච්චි කරනවා. 2018 වසරේ දී හිටපු ජනපතිතුමා විසින් සමනළයා කියා හිටපු අගමැතිවරයා අමතමින් අපහාසාත්මක කතාවක් කළ අවස්ථාවේ LGBTIQ ප්‍රජාව ඊට එරෙහිව නැගී සිටියේ ඒ නිසයි.

දේශපාලන සමලිංගිකභීතිකාව කියන දේ හුදෙක් දේශපාලනඥයො අතර ඇති වන විවාදයක් නොවෙයි, එවැනි ප්‍රකාශ කරන්නේ බොහෝ විට ප්‍රේක්ෂකාගාරයක්, සමහර විට මුලු රටක් ඉලක්ක කර ගෙනයි. ඒ ප්‍රකාශ මාධ්‍ය හරහා පෙන්වමින්, ප්‍රසිද්ධියේ හිනාවට ලක් කරමින් ගෙනියන ඊළග භුමිකාව ඉටු කරන්නේ මාධ්‍යයයි. අද වෙන විට මෙයට ජනමාධ්‍ය සහ සමාජමාධ්‍ය යන දෙකම භාවිතා වෙනවා. ලංකාවේ ජනමාධ්‍ය හිමිකාරීත්වය ඉතා තදින් දේශපාලනීකරණය වූවක් වෙනවා. මේ කාරණය මත බොහෝ විට දේශපාලන වාසි ලබා ගත හැකි නම් සමලිංගිකභීතිකාවෙන් යුතු දේශපාලනඥයන් හෝ දේශපාලන පක්ෂ ඉලක්ක කර ගත් ප්‍රකාශ පල වෙනවා.

2016 – 2017 කාලසීමාව තුළ “Sri Lankan Catholic Truth – Voice of the Catholic People” නම් ෆේස්බුක් පිටුව විසින් සමරිසි ප්‍රජාව ඉලක්ක කර ගනිමින් සංවිධානාත්මකව රැගෙන ගිය විරෝධතා ව්‍යාපාරය

ඒ වාගේම තමන්ගේ දේශීයත්වය, සංස්කෘතිය ගැන ඇති ලැදියාව වාගේ දේවල් ප්‍රකාශ කිරීමේ ස්වරූපයක් ලෙසත් දේශපාලන සමලිංගික භීතිකාව භාවිතා වෙනවා. සමලිංගිකභීතිකාව භාවිතා වෙන අනික් ආකාරය වෙන්නේ රටේ තත්වය සම්බන්ධයෙන් වෙනත් වැදගත් ප්‍රශ්නයක් තියෙන විට, අවධානය වෙන අතකට යොමු කිරීමට LGBTIQ ප්‍රජාව/ එහි ක්‍රියාකාරීන් ඉලක්ක කිරීමයි. ඉතින් මේ කාරණා සියල්ලේ අඩුවැඩි වීමක් ලෙස දේශපාලනික වශයෙන් උණුසුම් වාතාවරණයක් තුළ සමලිංගිකභීතිකාව විවිධ ආකාරවලින් දේශපාලන වේදිකාවල සහ එසේ නොවන තැන්වල මතු වෙන්නට පුළුවන්.

වර්තමානය වන විට ඇතැම් වාමාංශික පක්ෂ ඇතුළු දේශපාලන ව්‍යාපාර LGBT+ මානව හිමිකම් පිළිබඳ ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් යම් ස්ථාවරයක් දරණු ලබනවා. මේ පිළිබඳ ඔබේ අදහස කුමක් ද?

මා හිතන්නේ ඔය අදහස එන්නේ ජාතික බලවේගය තමන්ගේ මැතිවරණ පොරොන්දු විදියට LGBTIQ ප්‍රජාවේ අයිතිවාසිකම් සුරකින බවටත්, යම්යම් නීති වෙනස්කම් කරන බවටත්, LGBTIQ ප්‍රජාව වෙනුවෙන් දුන් ඡන්ද පොරොන්දු සහ එය මැතිවරණ පොරොන්දු ප්‍රකාශනයේ ඇතුළත් කිරීමෙන්. මා දකින විදියට එය සෑහෙන්න අගය කළ යුතු ක්‍රියාවක්. මා දන්නා තරමින් මීට පෙර කිසිම පක්ෂයක් එවැනි පොරොන්දුවක් මැතිවරණ ප්‍රකාශනයක ඇතුළත් කර තිබුනේ නැහැ. එයින් රටේ දේශපාලන සංස්කෘතිය තුළ බරපතල ලෙස පැතිරී ඇති සමලිංගිකභීතිකාවට එරෙහිව LGBTIQ ප්‍රජාව සමග සිට ගනිමින් පැහැදිලි පණිවුඩයක් දෙනු ලැබුවා. ඊට අමතරව වර්තමානයේ වමේ දේශපාලන පක්ෂ කිහිපයක් LGBTIQ ප්‍රජාවේ මානව හිමිකම් පිළිගත යුතු යැයි ස්ථාවරයකට අද පැමිණ සිටිනවා. මා හිතන්නේ එය අගය කළ යුතුයි.

අනික් කාරණය තමයි වම කියන්නේ මොකක්ද කියන ප්‍රශ්නය අපි ඇසිය යුතු වෙනවා. ඒක අපේ රටේ එච්චර පැහැදිලි නැහැ. මට නම් එල්ජීබීඅයිකිවු මානව හිමිකම් ව්‍යාපාරය කියන්නෙම වමේ දේශපාලන ව්‍යාපාරයම තමයි. අපි ලෝක තත්වය දිහා බැලුවම වර්ණභේදවාදයට විරුද්ධ වූ සිවිල් අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරය, ස්ත්‍රීවාදී ව්‍යාපාරය, LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරය, යුදවිරෝධී ව්‍යාපාරය, පරිසර ව්‍යාපාරය, කම්කරු අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරය වාගේ බොහෝ සිවිල් සමාජ ව්‍යාපාර වමේ කොටස් ලෙසයි සැලකෙන්නේ. ඒ වගේම සමාජවාදය, මාක්ස්වාදය, අරාජිකවාදය, සමාජ-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, ස්ත්‍රීවාදය වාගේ විවිධ දේශපාලන මතවාදයන් වමේ මතවාදයන්. වම කියන්නෙ එකක් නෙමෙයි. බොහෝ ‘විකල්ප’ යැයි කියවෙන දේශපාලන ව්‍යාපාර, සිවිල් සමාජ ව්‍යාපාර, අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාර, කලා-සංස්කෘතික ධාරාවන්, දාර්ශනික මතවාදයන් සැලකෙන්නේ වමේ කොටස් විදියටයි. නමුත් ලංකාවේ බොහෝවිට වම-දකුණ කියන රේඛාව වෙන් වෙන්නේ වෙන වෙනස් තැන්වලින්. කල් ගත වෙන නිසා මම වම මීට වඩා විස්තර කරන්න යන්නෙ නෑ. සරලව ගත්තොත් අපිට මාක්ස්වාදී, සමාජවාදී පක්ෂ වාමාංශිකයි. එතැනින් එහාට වමක් ගැන සාකච්ඡාවක්  අපේ රටේ බොහෝ විට නැහැ.

ජාතික ජන බලවේගයේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශය තුළ සමරිසි ප්‍රජාව ගේ අයිතිවාසිකම් සුරැකීම සම්බන්ධයෙන් අඩංගු කරුණු

ලංකාවේ LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරයට එහි ආරම්භයේ පටන්ම, විවිධ කලාකරුවන්, ස්ත්‍රීවාදීන් සහ කුඩා වාමාංශික පක්ෂ සහයෝගය දක්වා තිබෙනවා. නමුත් වම සහ LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරය අතර සම්බන්ධය තවදුරටත් අපි විසින් තේරුම් ගත යුතුව සිටිනවා. ලංකාවේ LGBTIQ ව්‍යාපාරයේ සිටින අය හෝ LGBTIQ පුද්ගලයන් තමන් වමේ ව්‍යාපාරයක කොටස්කරුවන් කියා තේරුම් ගන්නේ හෝ හිතන්නේ නැහැ.

ප්‍රධාන ධාරාවේ පක්ෂවලට වඩා වම විශ්වාස කළ යුත්තේ ඇයි ද යන්න ගැනත් ඒත්තු ගැන්වීම එච්චර සාර්ථක නැහැ. වමේ ව්‍යාපාරයේ වුනත්, බිම් මට්ටමේ දේශපාලනය තුළ LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ගැන ඇති සංවේදිතාවය තවදුරටත් වැඩිදියුණු විය යුතුව තියෙනවා.

ඉතින් මෙහෙම බැලුවම මං කල්පනා කරන්නේ ලංකාවේ වමේ ව්‍යාපාරය සහ LGBTIQ ව්‍යාපාරයේ ආදරය බොහෝ ලාමක, මල්මල් වියේ එකක් බවයි. වම සහ LGBTIQ පුද්ගලයන් දෙගොල්ලෝම මේ ගැන ගැඹුරින් සිතා බැලීම දෙගොල්ලන්ටම අතිශයින් ප්‍රයෝජනවත් එකක් වෙනවා.

ජනවාර්ගිකත්වය, ආගම ආදී කරුණු මත ආන්තිකරණය ට ලක්වන ප්‍රජාවන් හට පශ්චාත් නිදහස් සමය තුළ සිදුවූ විවිධ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය වීම් පිළිබඳ ලේඛනගත තොරතුරු අපට වාර්තා වනවා. ශ්‍රී ලංකාවේ LGBTIQ ප්‍රජාවට සිදුවූ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය වීම් පිළිබඳ එවන් සිදුවීම් වාර්තා වනවා ද?

මා කලින් විවිධ තැන්වලදී විවිධ සිද්ධි සඳහන් කළා – බලහත්කාරයෙන් අත්අඩංගුවට ගැනීම, පොලිස් හිංසනයට පාත්‍ර වීම, නීතිය හමුවේ වෙනස්කම්වලට භාජනය වීම, වෛරී ප්‍රකාශවලට පාත්‍ර වීම, වෛරී මාධ්‍ය වාර්තාකරණයට පාත්‍ර වීම, ගෘහස්ථ ප්‍රචණ්ඩත්වය, බලෙන් විවාහ කර දීම, බලෙන් මානසික ප්‍රතිකාරවලට ලක් කිරීම, ලිංගිකත්වය මත රැකියාව අහිමි කිරීම, ලිංගික හිරිහැර, වාචික හිරිහැර, අපහාස, උපහාස, මානසික හිරිහැර ආදියට ලක් වීම – මේ විදියට ගත්තම තමන්ගෙ ජීවිතයම මානව හිමිකම් කඩවීමක් බවට පත් වෙච්ච LGBTIQ මිනිස්සු ඉන්නවා. මා හිතන්නේ මෙය ගැන අලුතෙන් කතා කරන්න දෙයක් නැති බවයි. පැහැදිලිවම LGBTIQ පුද්ගලයන්ට විවිධ අවස්ථාවන්වල දී විවිධ වෙනස්කොට සැලකීම්වලට භාජනය වීමට සිදු වී තිබෙනවා.

සත්‍ය සිදුවීමක් ඇසුරිණි | කාටූන: දේදුනු සංවාද

එසේම කෙනෙකුගේ සැකකරන/සත්‍ය සමලිංගිකත්වය කිසියම් අපරාධයක් සාධාරණීකරණය කරන්න යොදා ගැනෙනවා. ප්‍රසිද්ධ උදාහරණයක් වෙන්නේ රිචඩ් ද සොයිසා ඝාතනය වූ අවස්ථාවේ ඔහුගේ ලිංගිකත්වය කියන කාරණය යොදා ගෙන මරණය යට ගැසීමට එවක රජය දැරූ උත්සාහය.

දඹුල්ලෙ සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී පුද්ගලයා ඝාතනය වෙච්ච වෙලාවේ පවා එම පුද්ගලයාගේ අනන්‍යතාවය මතු කළා මිසක් යුක්තිය කෙරේ සාකච්ඡාව යොමු වුනේ නැහැ. LGBTIQ පුද්ගලයන් හෝ එසේ යැයි සැක කෙරෙන පුද්ගලයන්ට යුක්තිය අහිමි වීමේ රටාවක් අපේ රටේ තියෙනවා. ඒ අයගෙ පෞද්ගලික ජීවිතයට හිනාවෙලා අපරාධ යට ගහන්න පුළුවන්.

පොදුවේ ගත්තම LGBTIQ පුද්ගලයන්ට සිදුවන මානව අයිතිවාසිකම් කඩවීම් සහ අනිත් අයගේ මානව අයිතිවාසිකම් කඩවීම් අතර පැහැදිලි වෙනසක් තියෙනවා. ඒ අනික් ප්‍රජාවන්ට විරුද්ධව කරන බොහෝ මානව හිමිකම් කඩවීම් නීතිවිරෝධීයි. LGBTIQ පුද්ගලයන්ට විරුද්ධව කරන බොහෝ මානව හිමිකම් කඩවීම් නීත්‍යානුකූලයි. එල්ජීබීඅයිකිවු පුද්ගලයන්ට විරුද්ධව කරන මානව හිමිකම් කඩකිරීම් සාධාරණීකරණය කිරීම පුවත්පත්වලින් පවා සිදු වෙනවා.

වාණිජ අරමුණු තකා වස්ති නම් ජනප්‍රිය යූටියුබ් චැනලය විසින් සමරිසි ප්‍රජාව යනු ලිංගික අසහනයෙන් පෙළෙන පිරිසක් යැයි හැඟවීමට 2017 දී සැලෝන් නමින් පළ කල වීඩියෝව. 

සමහර වෙලාවට ඒවා සාධාරණීකරණය කරන්නේ දේශපාලනඥයෝ, නැතිනම් ආගමික නායකයෝයි. අපි මේ වෙනස හඳුනා ගැනීම LGBTIQ පුද්ගලයන්ගේ මානව හිමිකම් කඩවීම් ගැන කතා කිරීමේදී ඉතා වැදගත් බව මා සිතනවා. මේ මානව හිමිකම් කඩකිරීම් බොහොමයක් ලේඛන ගත වී නැහැ. කොමිසම්වලට පැමිණිලි කෙරී නැහැ. පොලිසියට ගිහින් නැහැ. ගියත් පැමිණිලි භාර ගෙන නැහැ. බොහෝ මෙවැනි මානව හිමිකම් කඩවීම් තිබෙන බව, සිදු වෙන බව හෙළි වී ඇත්තේ පර්යේෂණ වාර්තාවලින් විතරයි. මානවහිමිකම් කඩවීම් කියන්නෙත් දේශපාලනික වචනයක්. සමහර මිනිස්සුන්ගෙ අයිතිවාසිකම් කඩවීම් කඩවුනාට එහෙම කියලා ගණන් ගැනෙන්නෙ නෑ.

ඔබ කියූ පරිදි ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් කොමිසමක් පවතිනවා. LGBT+ ප්‍රජා අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ මානව හිමිකම් කොමිසමේ භූමිකාව කෙබඳුද?

වත්මන් මානව හිමිකම් කොමිසම විසින් LGBTIQ ප්‍රජාව සමග ඉතා හොඳ සම්බන්ධයක් පවත්වා ගෙන යනවා. LGBTIQ ප්‍රජාවේ තත්වයත්, ඒ අය මුහුණපාන මානව හිමිකම් කඩවීම්වල ස්වරූපයත් හඳුනා ගෙන, ක්‍රියාකාරීන් හා සම්බන්ධ වී මානව හිමිකම් ගැටළු ගැන වාර්තා කිරීමට ප්‍රජාව දිරි ගැන්වීමත්, ප්‍රජාවට බලපාන විවිධ ගැටළු විවිධ රාජ්‍ය ආයතන හා සාකච්ඡා කර විසඳුම් ලබා ගැනීමටත් සෑහෙන උදව්වක් කළා. ඒ සම්ප්‍රදාය රැක ගෙන ඉදිරියට පත් වෙන ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිසමත් කටයුතු කරාවි යැයි කිසියම් බලාපොරොත්තුවක් මට තියෙනවා.  මානව හිමිකම් කොමිසම LGBTIQ ප්‍රජාව සමග දැරූ සම්බන්ධය පුද්ගලබද්ධ එකක් නොව, ආයතන සම්ප්‍රදායේ කාර්යභාරයක් විය යුතුව තියෙනවා. රජයයක් මාරු වෙන විට, මානව හිමිකම් කොමිසම කටයුතු කරන ආකාරය මාරු විය යුතු නැහැ. පූර්ව නිගමනවලට එන්නේ නැතුව ඉතින් අපි තව ටිකක් බලමු.

උපුටා ගැනීම‍: ඊක්වල් ග්‍රව්න්ඩ්

උපුටා ගැනීම‍: ඉක්විට් ශ්‍රී ලංකා

අවසාන වශයෙන්, විවිධත්වය, සමානාත්මතාවය හා සහයෝගීතාවය පිළිබඳ මහජනතාව වෙත ලබා දීමට ඔබට ඇති පණිවුඩය කුමක් ද?

මම හිතන්නේ ඉතින් ඔය ප්‍රශ්නෙම උත්තරය තිබෙනවා. විවිධත්වය, සමානාත්මතාවය හා සහයෝගීතාවය ආරක්ෂා කළොත් අපිට එකට දිනන්න පුළුවන්, එකට පරදින එක ඉතින් අපිට සාමාන්‍යයිනෙ. කවදත් වෙන්නේ ඒකනෙ, නැද්ද?

මං මහජනතාවට පණිවුඩ දෙන්නෙ නෑ. දීලා වැඩක් නෑ, එහෙම පණිවුඩ දෙන්න තරම් මං ලොකු කෙනෙකුත් නෙමෙයි. පණිවුඩ නෙමේ ප්‍රශ්නෙ. අපි දැන දැන රැවටෙනවා. දවල් වැටිච්ච වලේ රෑත් වැටෙනවා. කුඹුරෙ ගොයම මුවන් කෑවාම ගෙදර තියෙන මුවහමට තලනවා. ඌරා කැකුණ තලන කොට හබන් කුකුළන්ට රජමගුල්. දැනගියොත් කතරගම, නොදැන ගියොත් අතරමග….. ප්‍රශ්නෙ මොකක්ද කියලා මිනිස්සුම කල්පනා කරලා තේරුම් ගන්න ඕනෙ. එපමණයි.

පෙර ලිපි:
සමලිංගිකත්වය සංස්කෘතියේ කොටසක්? සැබෑ ප්‍රශ්ණය සමලිංගිකයින් ගේ අයිතිවාසිකම් කපා දැමීමෙන් අපි ගොඩනගන්නට යන සංස්කෘතිය කුමක්ද යන්නයි! (1 කොටස)
සමලිංගිකත්වය සංස්කෘතියේ කොටසක්? අපිටම ආවේණික නච්චි යැයි හඳුන්වන ප්‍රජාවක් ජීවත් වනවා! (2 කොටස)
සමලිංගික අයිතීන් ගැන පළමු වෙඩිමුරය 95 දී – විසිපස් වසරක අතීතයට දිව යන ශ්‍රී ලංකාවේ LGBT+ ප්‍රජා අරගලය (3 කොටස)

සමලිංගිකත්වය සංස්කෘතියට පටහැනි ද? යන මැයෙන් මීට ඉහත ශ්‍රී ලංකාවේ සුළුතර ප්‍රජා කණ්ඩායම් පිළිබඳ පර්යේෂකවරයකු හා මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයකු වන දමිත් චන්දිමාල් මහතා සමඟ පැවති සාකච්ඡාවේ පළමු හා දෙවන කොටස අප ඔබට ගෙන එනු ලැබුවා. 

එම සාකච්ඡාවේ පළමු හා දෙවන කොටස් සම්බන්ධයෙන් ඉහළ ප්‍රේක්ෂක ප්‍රතිචාරයක් අප වෙත ලැබුණු අතර, ඒ අතර ප්‍රශංසනීය මෙන්ම විවේචනාත්මක අදහස් ද පැවතියා. එම අදහස් එක හා සමානව භාර ගන්නා අතරම, අද දිනයේ ශ්‍රී ලංකාවේ ලිංගික සුළුතර ප්‍රජා ඉතිහාසයෙන් මඳක් බැහැරව මානව හිමිකම් ව්‍යාපාරය දෙස හැරීමට අප සිතුවා.

ඒ අනුව, ශ්‍රී ලංකාවේ LGBT+ මානව හිමිකම් ව්‍යාපාරයේ ඇරඹුම හා එහි වත්මන් තත්ත්වය පිළිබඳව අදහස් ද සමඟ දමිත් චන්දිමාල් මහතා සමඟ පැවති සාකච්ඡාවේ තුන්වන කොටස දිග හැරීමට අප බලාපොරොත්තු වනවා. මෙම ලිපිය පුරාවට ද ශ්‍රී ලංකාවේ ජ්‍යෙෂ්ඨ මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරීන් මඬුල්ලක් විසින් කතෘ මණ්ඩලය හොබවනු ලබන LGBT+ ප්‍රජා තතු පිළිබඳ දැනුම් කේන්ද්‍රයක් වන දේදුනු සංවාද නම් පිටුවේ අධ්‍යයන කරුණු උපුටා දැක්වීමක් සිදු කිරීමට අප බලාපොරොත්තු වනවා. දේදුනු සංවාද පිටුව ප්‍රජා අධිවාචනයට ලබා දෙන දායකත්වය පිළිබඳව ඩෙන්වර් පීටර්සන් මහතා ප්‍රමුඛ එහි කතෘ මණ්ඩලයට ද අප ස්තූතිවන්ත වනවා.

ශ්‍රී ලංකාවේ LGBT+ මානව හිමිකම් ව්‍යාපාරය ආරම්භ වන්නේ කුමන කාලවකවානුවක ද? එහි වත්මන් තත්ත්වය පිළිබඳ ඔබ දරන අදහස කුමක් ද?

LGBTIQ මානව හිමිකම් ව්‍යාපාරය, LGBTIQ මිනිසුන් බිහිවූ දින සිටම තිබුනු දෙයක් විය යුතුයි.  LGBTIQ මිනිසුන් ඉතිහාසය පුරාම විවිධ කාරණා මත, විවිධ සංස්කෘතීන්වල විවිධ හිරිහැරවලට භාජනය වී ඇති. ඉතින් එහෙම වුනාම ඒකට විරෝධය පාන්න, ඒ වෙනුවෙන් සටන් කරන්න LGBTIQ මිනිස්සු ඉදිරිපත් වෙන්න ඇති. නමුත් වඩාත් සංවිධානාත්මක LGBTIQ  මානව අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරයක් කියන දේ ගැන බලන කොට මං හිතන්නෙ දකුණු ආසියාවේම LGBTIQ මානව හිමිකම් ගැන වැඩ කරන ආයතන බිහි වන්නේ 90 දශකයේ දීයි.

ෂර්මන් ද රෝස් මහතා | ඡායාරූපය: දේදුනු සංවාද

ලංකාවෙ ඉතිහාසය ගත්තම 1994 දී ලංකාවේ පළමු සමකාමී අයිතිවාසිකම් ආයතනය වන ගමන්මගේ සහකරුවෝ ආයතනය ෂර්මන් ද රෝස් මහතාගේ මූලිකත්වයෙන් බිහි වුනා. 1994 දෙසැම්බර් අග ඉන්දියාවේ බොම්බායේ දී “දකුණු ආසියාවේ මතුවෙන සමකාමී අනන්‍යතා: එච්අයිවී/ඒඩ්ස් සහ ලිංගික සෞඛ්‍යය සඳහා බලපෑම්” යන මැයෙන් සමකාමී සහ පිරිමින් සමග ලිංගිකව හැසිරෙන පිරිමින් (MSM) සඳහා සම්මන්ත්‍රණයක් පැවැත්වුනා. මේ සම්මන්ත්‍රණයට ශ්‍රී ලංකාව නියෝජනය කරමින් ෂර්මන් ද රෝස් මහතාත් සහභාගි වුනු අතර දකුණු ආසියාවේ සහ ලෝකයේ විවිධ රටවලින් එයට LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ක්‍රියාධරයන් 60ක් පමණ සහභාගි වුනා. ඉන් මාස ගණනකට පසු 1995 දී කොල්ලුපිටියේ සීවීව් හෝටලයේදී ෂර්මන් පළමුවරට මාධ්‍ය සාකච්ඡාවක් තබමින් සමලිංගික අයිතීන් දිනා ගැනීමේ අරගලය ප්‍රසිද්ධියේ ආරම්භ කළා. 

ඒත් ඇරඹුමම පහසු දෙයක් වුනේ නෑ.ඒ සම්මන්ත්‍රණයට අනික් ක්‍රියාකාරීන් එකතු වීමට කලින් සැලසුම් කර තිබුනත්, බය නිසා බොහෝ අය මඟ ඇර සිටිය දී ෂර්මන් විතරක් තනිව මාධ්‍ය සාකච්ඡාවට වාඩි වුනා. මාධ්‍ය සාකච්ඡාව හොඳින් අවසන් වුනත් එය මාධ්‍යවල වාර්තා වුනේ ලංකාවේ සංස්කෘතිය විනාශ කරන මහා නරක දෙයක් හැටියටයි. ෂර්මන්ට සහ අනෙක් ක්‍රියාකාරීන් කිහිප දෙනෙකුට මේ නිසා ගෙවල්වලින් පවා දොට්ට බහින්න සිදු වුනා. ඒත් එහෙම වුනා කියා ඔවුන් සටන අත හැරියේ නැහැ. මුල් කාලයේ කලුබෝවිල ප්‍රදේශයේ ගමන්මගේ සහකරුවන් ආයතනය පවත්වා ගෙන යද්දී මිනිස්සු එයට ගල් ගසා තිබෙනවා.  ඒ තර්ජන මැද වුවත්, 1996 මැයි මස 25 වැනිදා කොළඹ බණ්ඩාරනායක සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවේ දී ලංකාවේ පළමු සමලිංගික පුද්ගලයන්ගේ සම්මන්ත්‍රණය පවත්වනු ලැබුවා. මේ කාලය දෙස බලන විට වඩා පැහැදිලිව පෙනෙන්නේ සමලිංගික පිරිමින් ගැන වැඩි අවධානයක් යොමු වී තිබුනු බවයි. හරස්විලාසිතා කරන නච්චි කාන්තාවන් සහ ලිංගික ශ්‍රමිකයන් මේ ජාලයේ සාමාජිකයන් වුනත්, සංක්‍රාන්ති කියා අනන්‍යතාවයක් පිළිගැනුනු බවක් පෙනෙන්නට නැහැ. ඒ වගේම ලෙස්බියන් සහ ද්විලිංගික කාන්තාවන් ගමන් මගේ සහකරුවෝ ආයතනය සමග සම්බන්ධ වන්නේ ක්‍රමිකවයි. 

මූලාශ්‍රය: බීබීසී  

දකුණු ආසියාවේ අනෙක් රටවල්වල වගේම ලංකාවේත් LGBTIQ ප්‍රජාවට සංවිධානය වීමට අවශ්‍ය සම්පත් ලැබුනේ එච්අයිවී/ඒඩ්ස් වසංගතය ලොව පුරා පැතිර යාමෙන් පසුව, වැඩි අවදානම් කණ්ඩායමක් වන සමලිංගික පුද්ගලයන් අතර එච්අයිවී/ඒඩ්ස් ගැන දැනුවත්භාවය ඇති කිරීමට, ඔවුන් බලගැන්වීමට අවශ්‍ය වූ නිසයි. ගමන් මගේ සහකරුවෝ සංවිධානය ගත්තත් බොහෝ විට ඔවුන්ගේ වැඩවලින් ඉලක්ක කළේ එච්අයිවී/ඒ්ඩ්ස් ගැන සෞඛ්‍ය දැනුම වැඩි කිරීම, ආරක්ෂිත ලිංගික ඇසුර ප්‍රවර්ධනය කිරීමයි. මෙහිදී LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ගැන කතා කිරීම ගැන වැදගත් වෙන්නේ කොන් කිරීම/ වෙනස් කොට සැලකීම නිසා සැඟවී සිටින අයට එච්අයිවී ඇතුළු ලිංගාශ්‍රිත සෞඛ්‍ය සේවාවලට ප්‍රවේශ විය නොහැකි වීම නිසා එච්අයිවී ව්‍යාප්ත වීමේ අවදානම වැඩි වෙන නිසයි.  ඉතින් මුල් යුගයේ මෙන්ම අද පවා එච්අයිවී සම්බන්ධ සෞඛ්‍ය සේවා ලබා දීමේ ආකෘතියකින් කටයුතු කරන LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ගැන වැඩ කරන ආයතන දක්නට ලැබෙනවා. 

ඡායාරූපය: දේදුනු සංවාද

90 දශකයේ අග භාගයට යන විට අපිට දැකිය හැකි සැලකිය හැකි වෙනසක් වෙන්නේ ලෙස්බියන් කාන්තාවන් ගමන්මගේ සහකරුවෝ ආයතනය හා LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරය හා සම්බන්ධ වීමයි. 1999 අගෝස්තු මාසයේ දී ලෙස්බියන් කාන්තාවෝ පිරිසක් පළමුවරට මාධ්‍ය සාකච්ඡාවක් පවත්වා, එන දෙසැම්බර් මාසයේ දී ලෙස්බියන් කාන්තාවන්ගේ සම්මන්ත්‍රණයක් පවත්වන බව ප්‍රකාශ කළා. මෙය ප්‍රකාශ කිරීමට පසුව පී. අලස් නමින් ද අයිලන්ඩ් පුවත්පතට ලියූ පාඨකයෙක් ලියා තිබුනේ මෙම ලෙස්බියන් කාන්තාවන් කාමරයකට දමා අගුළු දමා පිරිමින් ලවා දූෂණය කළ යුතු බවයි (P. Alles, “Lesbian Conference in Colombo?”, The Island, August 20, 1999). මෙම ලිපිය පල කිරීමට විරුද්ධව ෂර්මන් ද රෝස් එවකට තිබූ පුවත්පත් කවුන්සිලයට පැමිණිලි කළත් එයින් සාධාරණයක් ඉටු වුනේ නැහැ. වත්මන් රජයේ පා.ම. විජේදාස රාජපක්ෂ එකල පුවත්පත් කවුන්සිලයේ සභාපති ධූරය දැරුවා. ඔවුන් තර්ක කළේ සමලිංගිකත්වය ලංකාවේ නීතියෙන් අපරාධයක් වෙන සන්දර්භයක, පාඨකයෙක්ගෙන් ලැබුනු ලිපියක් මහජන අවධානය සඳහා පළ කිරීම වරදක් නොවන බවයි (Sri Lanka Press Council, Judgement to Complaint no S2/99/2096, 2000).  එයින් පසුව කාන්තා සහයෝගිතා කණ්ඩායම (Women Support Group), ඊක්වල් ග්‍රවුන්ඩ් (Equal Ground) ආයතනය, සකි ආයතනය, 2011ට පෙර කාලයේ දී බිහිවුනා. 

1999 දී ද අයිලන්ඩ් පුවත්පතේ පළවූ ලිපිය කියවන්න 

1999 දී ද අයිලන්ඩ් පුවත්පතේ පළවූ ලිපිය සම්බන්ධව බීබීසී පුවත් සේවයේ වාර්තාව කියවන්න

1999 සිදුවීම පිළිබඳ සඳහන් 2008 විශ්වීය ආවර්තිත සමාලෝචන වාර්තාව කියවන්න 

මෙයින් කාන්තා සහයෝගිතා කණ්ඩායම ඉතා වැදගත් එකක් වන්නේ එය ලංකාවේ ලෙස්බියන් සහ ද්විලිංගික කාන්තාවන්ට සහාය ලබා දීමට බිහිවූ එකම සංවිධානය වන නිසයි. 2014න් පසුව එම ආයතනය වැසී ගියා. ඊක්වල් ග්‍රවුන්ඩ් ආයතනය දැනට පවතින පැරණිම LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ගැන කටයුතු කරන ආයතනයයි.  කලාව, සංස්කෘතිය ගැන සංවාද කිරීමත්, ආයතනමය ව්‍යුහයන්ගෙන් වෙන්වූ නිදහස් අවකාශයක් ලෙසත්, විශේෂයෙන්ම සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ LGBTIQ ක්‍රියාකාරීත්වය ගැන කටයුතු කළ ස්වේච්ඡා සංවිධානයක් වශයෙන් සකි ආයතනය විශේෂයි. එයත් දැනට පවතින්නේ නැහැ. දශක එකහමාරක් පමණ පැවැති  ලංකාවේ පැරණිම LGBTIQ ආයතනය වන ගමන්මගේ සහකරුවෝ ආයතනය 2011 සැප්තැම්බර් මාසයේ දී සම්පූර්ණයෙන්ම වැසී යාමට ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ, රිවිර පුවත්පතෙන් පළකළ සමලිංගිකභීතිකාවෙන් යුතු ලිපි පෙළක් නිසායි.

සමරිසි මානව හිමිකම් ව්‍යාපාරයට එල්ල කළ දරුණුතම ප්‍රහාරය 2011 රිවිර පුවත්පතේ පළවූ ලිපිය 

එම ආයතනය සමලිංගික මධ්‍යස්ථාන විසි ගණනක් ලංකාව පුරා ආරම්භ කරන්නට යන බවත්, පාසැල් ළමුන් සමලිංගිකත්වයට පොළඹවා ගන්නට කුමන්ත්‍රණයක් කරන බවත්, ආදී විවිධ සාවද්‍ය ප්‍රවෘත්ති පළ කර තිබුනා. එයින් පසු එම ක්‍රියාකාරීන් රහස් පොලිසියට ගෙනවිත් ප්‍රශ්න කළා. එම ආයතනය ඒ වන විටත් වැඩ කරමින් සිටියේ ගෝලීය අරමුදලෙන් අරමුදල් ලබා දුන් සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයෙන් සර්වෝදය ආයතනය හරහා ක්‍රියාත්මක කළ වැඩසටහනක වීම ලොකුම විහිළුවයි. මෙය LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරයකට සිදු වූ ලොකුම ප්‍රහාරයයි. මින්පසුව බොහෝ එල්ජීබීටී අයිතිවාසිකම් සංවිධාන විවිධ මට්ටමින් අභියෝගයට ලක් වුනා. නමුත්  2014-2020 අතර කාලයේ ලංකාවේ LGBTIQ සංවිධාන ගණනාවක් බිහිවුනා. මේ අතර සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී අයගේ අයිතිවාසිකම් ඉලක්ක කර ගත් සංවිධාන විශේෂයි.  එසේම තවත් සංවිධාන කිහිපයක් කොළඹින් පිට බිහිවුනා. තවත් සංවිධාන වඩාත් අන්තර්ජාල අවකාශයන් ඉලක්ක කරමින් බිහි වුනා. විවිධ අවශ්‍යතාවයන් සහ වුවමනාවන් වෙනුවෙන් බිහි වූ ලොකු සහ කුඩා ආයතන වගේම, LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ගැන වැඩකරන ආයතනවලටම සම්බන්ධ නැති ක්‍රියාධරයන් ගණනාවක් අද අප අතරෙ ඉන්නවා.

අපි අනූගණන්වලට යන කොට අපිට තිබුනේ එක සංවිධානයක් විතරයි. දැන් අපිට ගොඩක් සංවිධාන තිබෙනවා. මෙය ප්‍රජාවේ බෙදීමක් ලෙස කෙනෙකුට හඳුන්වන්න පුළුවන්. නමුත් මා දකින්නේ මේ බෙදීම ඉතා වැදගත් බවයි. තනි මතයක් ප්‍රකාශ කරන ලොකු සංවිධානයක් වෙනවාට වඩා, වෙනස් මත ගොඩක් විවිධ තැන්වලින් කියන ප්‍රජාවක් වෙන එකේ වටිනාකමක් තියෙනවා. දශකයක් යනතුරු අපිට මාධ්‍ය සාකච්ඡාවල කතා කරන්න හිටියේ ෂර්මන් විතරයි. අද වනවිට මාධ්‍යවලට කතා කරන්න ඕනෙ තරම් LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ක්‍රියාධරයන් ඉන්නවා. කතාකරන්න විතරක් නෙමෙයි ලියන්න, පර්යේෂණ කරන්න, වැඩසටහන් මෙහෙයවන්න, තමන්ගේ ලිංගිකත්වය ගැන විවෘත වෙනත් ක්ෂේත්‍රවල සිටින LGBTIQ පුද්ගලයන් රැසක් දැන් අපිට ඉන්නවා.  

ප්‍රචණ්ඩත්වයට එරෙහි දින 16 ව්‍යාපාරය; ඊක්වල් ග්‍රව්න්ඩ් – 2017

අපේ ඉල්ලීම් ප්‍රමාණය එදාට වඩා ගොඩක් වැඩි වී තිබෙනවා. උදාහරණයක් විදියට 1996 දී ගමන්මගේ සහකරුවෝ පළකළ ජාතික සම්මන්ත්‍රණ වාර්තාව මූලික වශයෙන් කතා කරන්නේ සමලිංගික සහ ද්විලිංගික පිරිමින්ගේ අයිතිවාසිකම් ගැනයි. ඒ අයිතිවාසිකම් අද විවරණය කරලා බැලුවම පේන්නේ තවමත් ඉන් සෑහෙන ප්‍රමාණයක් ඉෂ්ට වී නැති බවයි. ඒත් ඒ අතරම අලුත් අයිතිවාසිකම් සම්බන්ධ ඉල්ලීම් ගොඩක් අපිට තියෙනවා. දැන් අපි ලෙස්බියන් කාන්තාවන්, ද්විලිංගික කාන්තාවන් සහ පිරිමින්, සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී පුද්ගලයන්, අන්තර්ලිංගික පුද්ගලයන්, සහ කුයර් පුද්ගලයන්ගේ අයිතිවාසිකම් ගැන කතා කරනවා. ඉතින් එන්න එන්න ඉෂ්ට නොවූ ඉල්ලීම් ගොඩක් පොදි ගැසීම හොඳ දෙයක් නොවෙයි කියා කෙනෙකුට හිතෙන්නට පුළුවන්. නමුත් මා දකින්නේ එය වඩාත් සුබවාදී දෙයක් ලෙසයි.

සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී පුද්ගලයින්ගේ ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවය වෙනස්කර ගැනීම සඳහා රෙජිස්ට්‍රාර් ජනරාල් දෙපාර්තමේන්තුවෙන් නිකුත් කරන ලද චක්‍රලේඛය (Circular No. 06/2016)

නීති සහ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් LGBTIQ පුද්ගලයන්ගේ අයිතිවාසිකම් ගැන සිදුවී ඇත්තේ වෙනස්කම් කිහිපයක් විතරයි. විශේෂයෙන්ම සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී පුද්ගලයන්ගේ සෞඛ්‍ය අයිතිවාසිකම් සහ අනන්‍යතාවය ගැන සම්බන්ධ අයිතිවාසිකම් සමහරක් දිනා ගැනීම ඒ අතර විශේෂයි. ඊට අමතරව අපේ රටේ රජයයන් විවිධ අවස්ථාවන්වල දී LGBTIQ පුද්ගලයන්ගේ අයිතිවාසිකම් ගැන නොයෙක් වේදිකාවල කතා කර තිබෙනවා. මෑත දී වත්මන් අධිකරණ ඇමැතිවරයා විසින් ලංකාවේ අධිකරණ විසින් දිගු කලක් කර ගෙන ආ සමලිංගික යැයි සැකකරන අයගේ ගුද මාර්ග පරීක්ෂා කිරීම් ඔවුන් අකමැති නම් නොකරන බවට ප්‍රසිද්ධියේ පොරොන්දුවක් දුන්නා.

සමරිසි පුද්ගලයින් ගේ ලිංගිකත්වය ‘තහවුරු’ කිරීමට බලහත්කාරයෙන් වෛද්‍ය පරීක්ෂා සිදුකරන බවට සිදුකළ හෙළිදරව්වට වත්මන් අධිකරණ අමාත්‍යවරයා සිය නිල ෆේස්බුක් ගිණුම හරහා ප්‍රතිචාර දැක්වූ අයුරු

2014 දී මහින්ද රාජපක්ෂ රජය යටතේ LGBTIQ පුද්ගලයන් ලංකාවේ ව්‍යවස්ථාව යටතේ වෙනස්කම් කිරීමෙන් ආරක්ෂා වන බවට පොරොන්දුවක් දුන්නා. ඉන්පසු පැමිණි යහපාලන රජයයත් එවැනි ප්‍රකාශ කළා. විශේෂයෙන්ම සංක්‍රාන්ති පුද්ගලයන්ගේ අයිතිවාසිකම් දිනා ගැනීම සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිසම, සෞඛ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව, සහ වෙනත් රජයේ ආයතන අනගි සහයක් ලබා දුන්නා. එහෙම බැලුවාම මං හිතන්නේ පුංචි වුනත් බොහෝ ජයග්‍රහණ තිබෙන බවයි.       

හිටපු ජනපති සිරිසේන ගේ ‘සමනල‘ ප්‍රකාශයට විරුද්ධව ප්‍රජා සාමාජිකයින් වීදි බැසීම | ඡායාරූපය: ඊක්වල් ග්‍රව්න්ඩ්; 2018

ඉස්සරට වඩා මහජනයා දැනුවත් බව අපිට පෙනෙනවා. විශේෂයෙන්ම LGBTIQ තරුණ ප්‍රජාව මේ වැඩවලට දායක වීම විශේෂයෙන්ම අපිට වඩාත් බලාපොරොත්තු ඇති කරන සුළුයි. දැන් LGBTIQ සංවිධානවල කාර්යාලවලට ගල් ගහන්නේ නැහැ. එක විදියකට ජයග්‍රහණයක් විදියට සලකන්න ඒ දේම ඇති. 2018 දී අපි ප්‍රජාවක් ලෙස එළියට ඇවිත් එවකට සිටි ජනාධිපති විසින් කළ ප්‍රකාශයකට විරෝධතාවයක් දැක්වූවා. එතැනදී අපිට ලැබුනු සහයෝගය හරිම විශිෂ්ටයි. මානව හිමිකම්වලට සම්බන්ධ, සම්බන්ධ නැති බොහෝ දෙනෙක් අපිත් සමග එතැනදී සිට ගත්තා. හැම අවුරුද්දක දීම LGBTIQ පුද්ගලයන් වෙනුවෙන් ප්‍රයිඩ් (PRIDE) උත්සව පැවැත්වෙනවා. අපි තවම ප්‍රයිඩ් පා ගමනක් ගිහින් නැහැ. නමුත් එයත් ළගදීම පැවැත්විය හැකි බව මට විශ්වාසයි. මා හිතන්නේ අපි බොහෝ බලාපොරොත්තු සහගත විය යුතු බවයි. අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරයකට විය හැකි නරකම දේවල් අපිට වී තිබෙනවා. ඒ නරක දේවල්වලට එරෙහිව සටන් කර අපි අද ඉන්න තැන සිටිනවා. අනාගතයේ දී අතීතයේ දී වූ තරම් නරක දේවල් වේ යැයි මා හිතන්නේ නැහැ. සිදු වුනත් මුහුණ දීමේ ශක්තිය ලංකාවේ LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරයට තියෙන බව මට විශ්වාසයි.

ශ්‍රී ලංකාවේ LGBTIQ ප්‍රජාව ආශ්‍රිතව සිදුකෙරුණු පර්යේෂණ හෝ සංගණන වාර්තා තිබෙනවා ද? ඒ තුළින් ඒ ඒ ප්‍රජා කාණ්ඩ කුමන ප්‍රමාණයක් ජීවත් වනවා දැයි තක්සේරුවක් ගොඩනඟා ගැනීමේ හැකියාව අපට තිබෙනවා ද?

පර්යේෂණ වාර්තා තිබෙනවා. නමුත් අපේ සමාජයේ ඇති කොන් කිරීම, වෙනස් කොට සැලකීම, මාධ්‍ය සදාචාරයේ, පර්යේෂණ ආචාරධර්මවල අඩුපාඩුකම් සහ ඒවා ගැන ඇති අවිශ්වාසය නිසා, නිවැරැදිව ශ්‍රී ලංකාවේ LGBTIQ පුද්ගලයන් කී දෙනෙක් සිටීදැයි හොයා ගත හැකි යැයි මා විශ්වාස කරන්නේ නැහැ. ලංකාවේ LGBTIQ පුද්ගලයන් ගණන විතරක් නෙමෙයි, ලංකාවේ විෂමලිංගික (heterosexual) පුද්ගලයන් කී දෙනෙක් සිටී ද කියාවත් අපිට හරියට හොයා ගන්නටත් බැහැ. ලිංගිකත්වය ගැන අපේ රටේ සංවාදය විවිධ විදියට ඇහිරිලා. වැඩිහිටියෝ දෙන්නෙක් පෞද්ගලිකව කරන කිසියම් ලිංගික කටයුත්තක් කී දෙනෙක් කරනවාද යන්න ගැන ඇත්තටම පර්යේෂකයෙක් හොයන්න ඕනෙ ඇයි? තමන් ගැන ඒ වගේ විස්තර වෙන කෙනෙකුට එළිදරව් කරලා කියලා තමන්ට ප්‍රශ්නයක් වුනොත්, තමන්ගෙ නමත් එක්ක පළ කළොත් මොකද වෙන්නෙ කියල වාගේ ප්‍රශ්න බොහෝ දෙනෙකුට තියෙනවා. එහෙම හිතන එක ලංකාවේ තියෙන සමාජ තත්වයත් එක්ක ගත්තම හරි සාධාරණයි. 

කී දෙනෙක් ඉන්නවාද කියන ප්‍රශ්නය වඩාත් වැදගත් වෙන්නේ බොහෝ විට සාමාන්‍ය ජනතාවට වඩා සෞඛ්‍ය ඇතුළු රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති සාදන්නන්, දේශපාලන පක්ෂ,  රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන, අරමුදල් ලබා දෙන්නන් ආදියටයි. මේ අය LGBTIQ පුද්ගලයන් ඇති ප්‍රදේශ හෝ ස්ථාන ඉලක්ක කර ගනිමින් ඉලක්ක කරගත් සේවා වඩාත් කාර්යක්ෂමව සහ මැනිය හැකි මට්ටමකින් ලබා දීම ගැන උනන්දු වෙනවා විය හැකියි. මා විශ්වාස කරන්නේ LGBTIQ පුද්ගලයන් එක්කෙනෙක් හෝ නොමැති තැනක වූවත් LGBTIQ අයිතිවාසිකම් තහවුරු කළ යුතු බවයි. කියා ගන්න බැරි කෙනෙක් ඉන්න පුළුවන්. අද නැති වුනාට ඉස්සරහට එහෙම කෙනෙක් එන්න පුළුවන්. LGBTIQ යැයි හඳුනා ගන්නා පුද්ගලයකු කිසි දිනක හමු වී නැති යැයි කියන කෙනෙකුට පවා වෙනස් ලිංගිකත්වයන් / ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවයන් පිළි ගැනීම සහ වෙනස් කොට නොසැලකීම ගැන සමාජ කුසලතාවයන් ගැන වැදගත් වෙනවා. අනික් කාරණය වන්නේ බොහෝ විට මේ සිතියම් ගත කිරීම් බොහෝ විට සිදුවන්නේ ලිංගාශ්‍රිත රෝගවලට ඇති අවදානම පදනම් කර ගෙන වීම නිසා, නොසැලකී ඉවත් වෙන බොහෝ පිරිසක් ඉන්නවා. මේ ආකාරයේ බොහෝ කරුණු මත LGBTIQ පුද්ගලයන් සිතියම් ගත කිරීමේ දේශපාලනයට මං විරුද්ධයි. අනික මෙසේ සිතියම් ගත කරන ලද තොරතුරු ප්‍රජාවට විරුද්ධව යොදා ගැනෙන අවස්ථා පැමිණෙන්න පුළුවන්.    

Colombo PRIDE 2008 – Rainbow Kite Festival on Mt. Lavinia Beach | ඡායාරූපය: ඊක්වල් ග්‍රව්න්ඩ් 

නමුත් LGBTIQ ප්‍රජාව සිතියම් ගත කිරීමේ, ඇස්තමේන්තු ගත කිරීම ගැන එච්චර ලොකු අවධානයක් නොදැක්වුවත්, ඒ ප්‍රශ්නය යම් විදියකට අඩංගු කළ එක් පර්යේෂණ වාර්තාවක් ගැන කියන්නම්. ඒ නෙලූෆ’ දි මෙල්, ප්‍රදීප් පීරිස්, ශ්‍යාමලා ගෝමස් විසින් 2013 වර්ෂයේ දී සිදු කළ කෙයා ඉන්ටනැෂනල් ආයතනය විසින් පළකළ ‘පිරිමිකම් අදාළ වෙන්නේ ඇයි? : ලංකාවේ දිස්ත්‍රික්ක 4ක ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාව ප්‍රචණ්ඩත්වය, ආකල්ප සහ ව්‍යවහාරයන්’ කියන අධ්‍යයනය. මේ අධ්‍යනයේදී පිරිමි 1560ක් සහභාගි වී තිබුනා. මෙහි දී නිර්නාමිකභාවය ආරක්ෂා කිරීමට ලොකු තැනක් ලබා දී තිබීම අධ්‍යයනයේ සාර්ථකභාවයට බලපාන්න ඇති. මේකෙදි තමන්ට බෝයිෆ්‍රෙන්ඩ් කෙනෙක් නැත්නම් පිරිමි ආදරවන්තයෙක් ඉන්න 3%කුත්, තමන්ගෙ ජීවිත කාලෙ ඇතුළත පිරිමි කෙනෙක් එක්ක ලිංගික ක්‍රියාවක් කරපු පිරිමි අය 11.4%කුත් හමු වෙලා තියෙනවා. දැන් මේකෙ 3% කියන එක ලංකාවෙ පිරිමි ජනගහණයට විතරක් ආදේශ කරලා බැලුවත් ගණන ලක්ෂ 3කට අධිකයි. එතකොට අපි කාන්තාවනුත් සැලකුවොත් ලංකාවේ LGBTIQ ප්‍රජාව අඩුම තරමින් ලක්ෂ 4-5ක් වගේ වෙන බවයි මගේ තේරුම් ගැනීම.  නමුත් බොහෝ විට සෞඛ්‍ය සේවා සපයන ආයතනවලට මෙච්චර සමලිංගික පිරිමි ප්‍රමාණයක් හොයා ගන්න බැහැ. ඒ නිසා ඒ අය මේ ගණන අඩුවෙන් ඇස්තමේන්තු කිරීමේ ප්‍රවනතාවයක් දකින්නට ලැබෙනවා. තමන් සෙක්ස් කරන්නෙ කා එක්කද කියන එක පෞද්ගලික දෙයක්. ඒක ආයතනත් එක්ක, පර්යේෂකයොත් එක්ක කියනවාද නැද්ද කියන එක ගැන ඒ මිනිස්සුන්ගේ තීරණයට අපි ගරු කළ යුතුයි.  මං හිතන්නෙ සෞඛ්‍ය වැඩසටහන්වලට කිසියම් සිතියම් ගත කිරිමක් අවශ්‍යත් ඇති. හැබැයි ඒක LGBTIQ ප්‍රජාවේ සිතියම් ගත කිරීමක් විදියට නම් කරන එක හරි නැහැ.

ශ්‍රී ලංකාවේ සුළුතර ලිංගික ප්‍රජාවන් ගේ මානව හිමිකම් අරගලය තනි සාධකයක් ලෙසින් නොව විවිධ ස්ථරයන් ඔස්සේ අන්තර්ආංශික මුහුණුවරක් ගන්නා බවට අප යෝජනා කළොත්?

එකඟයි. මං හිතන්නෙ ඒක හැමෝටම පොදු දෙයක්. ලිංගිකත්වය කියන්නෙත් ඉතින් අන්තර්ආංශිකත්වයේ (intersectional) කොටසක්නෙ. කෙනෙකුට තියෙන ප්‍රශ්න ගත්තම  ලිංගිකත්වය ගැන ප්‍රශ්න විතරක් තියෙන මිනිස්සු ඉන්නවාද? එහෙම නෑනෙ.

සමහර වෙලාවට අපිට එක ප්‍රශ්නයක් ලොකුවට පේනවා. ඒකෙන් අපි ලොකුවට වේදනා විදින නිසා හෝ වෙනත් කාරණා නිසා, ඒ වුනාට ඒක විසඳුනා කියලා අනික්වා විසඳෙන්නෙ නෑ. දුප්පත් සමලිංගික පිරිමියෙක් හිතන්න පුළුවන්, මට සල්ලි තියෙනවා නම් ඔක්කොම ප්‍රශ්න ඉවරයි, සෙක්ස් කරන එක මට කොහොම හරි කර ගන්න පුළුවන් කියලා. මුස්ලිම් සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී කාන්තාවක් කල්පනා කරාවි, මට ඔය ලිංගික අයිතිවාසිකම්වලට වඩා ජනවර්ගය මත සිදු වෙන වෙනස් කොට සැලකීම්වලට විරුද්ධ වීම වැදගත් කියලා. ඒ වගේම තව සමලිංගික පිරිමි කෙනෙක් කල්පනා කරන්න පුළුවන්, මට ඕන දේ මගේ බෝයිෆ්‍රෙන්ඩ්ව කසාද බඳින එක කියලා. තව සමලිංගික ගැහැණු කෙනෙක් හිතන්න පුළුවන් මට ඕනෙ කසාද බඳින්නෙ නැතුව ඉන්න, අනික් දේවල් මට විසඳ ගන්න පුළුවන් කියලා.

තව සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී කෙනෙක් කල්පනා කරනවා මං සර්ජරි එක කර ගන්නවා. මට ඊට පස්සෙ මොකුත් වැදගත් නෑ කියලා. ආබාධිත කෙනෙක්ට වෙන ප්‍රශ්නයක් තියෙයි.  මේ වගේ මිනිස්සුන්ගේ අවශ්‍යතා, ප්‍රමුඛතා වෙනස්. කුලය, ජනවර්ගය, ආගම, දේශපාලන මතය, වයස, ආබාධිතභාවය, ගැහැණු පිරිමිබව, හැසිරෙන විදිය, ඇඳුම් පැළදුම්, පළාත, ඉගෙන ගත්ත ඉස්කෝලෙ, අධ්‍යාපනය ලැබූ මට්ටම, මේ වාගේ ගොඩක් කාරණා මත මිනිස්සු වෙනස් කොට සලකන ලෝකයක අපි ජීවත් වෙනවා.

බොහෝ විට එක LGBTIQ පුද්ගලයකුට මේ කාරණා එකකට වඩා වැඩි ගණනක් නිසා ප්‍රශ්නවලට මුහුණ පෑමට සිදු වෙනවා. ඒ නිසා ඔවුන් මුහුණ දෙන පීඩනය, ගැටළු ආදියත් මෙයින් එකකට සීමා කරන්න බෑ. සමලිංගික හෝ සංක්‍රාන්ති කෙනෙක් දුප්පත් වෙන්නෙ ඒ අයගේ ලිංගික අනන්‍යතාවය ඒ අයට ලැබෙන රැකියාවල ස්වභාවයට හෝ නොලැබීමට බලපාන නිසා වෙන්න පුළුවන්. නැතිනම් සමාජයෙන් දිගින් දිගටම මුහුණ පාන්න වෙන කරදර නිසා ඒ අයගෙ මානසික සෞඛ්‍යය වැටිලා. ඉතින් පිළිවෙලකට රස්සාවක් කරන්න බැහැ. සංක්‍රාන්ති කෙනෙක්ට තමන්ගේ ජෙන්ඩර් එකට ගැලපෙන විදියට ශරීරය වෙනස් කර ගන්න බැරිත් ඒ නිසා. එහෙම නැත්නම් ඉන්නෙ ග්‍රාමීය ප්‍රදේශයක නිසා, කොළඹ තියෙන සේවාවලට ළගා වෙන්න බැහැ. නැත්නම් ලෙස්බියන් කාන්තාවකට තමන්ගෙ අනන්‍යතාවය එළියට දමන්න බැරි වෙන්නේ ලෙස්බියන් නිසා වගේම, ඇය කාන්තාවක් නිසා වීම නිසා සහ ඇගේ සමාජ පරිසරය නිසා වෙන්නත් පුළුවන්. විවිධ කාරණා නිසා කෙනෙකුට තමන්ගෙම ලිංගිකත්වය ගැන වුනත් තියෙන්නෙ අඩු වැඩි දැනුමක් වෙන්න පුළුවන්. අපි ජීවත් වෙන සංස්කෘති, අනන්‍යතා, අපේ පවුල්වල අය හිතන හැටි, සමාජයේ තියෙන විවිධ මත, අපිට උගන්නපු ගුරුවරු කියපුවා, අපි විඳපු දුක් වේදනා, රජයෙන් අපිට දෙන සේවා සහ පහසුකම්වල සීමාවන්, පුරුෂාධිපත්‍යය, ජාතිවාදී අදහස්, මේ වාගේ ගොඩක් දේවල් මෙහෙම ප්‍රශ්න එකිනෙක බැඳෙන්න බලපානවා. 

තව ගොඩක් දෙනෙක් කැමැති නෑ තමන්ට දැනටම එක ලේබලයක් වැදිලා තියෙන කොට තවත් ලේබල් එකක් ගහ ගන්න. හිතන්න ආබාධිත කෙනෙක් තමන්ගෙ ලිංගිකත්වය වෙනස් – ඒ කෙනාම ‘අඩු’ කුලයක, සුළුතර ජනවර්ගයක වුනොත් මොන වගේද? ඒ අස්සෙ හිතන්න එයා තරුණ ළමයෙක්, දකින්නෙ තාත්තායි අම්මයි හැමදාම ගෙදර රණ්ඩු වෙන හැටි කියලා. දැන් මේ වගේ කෙනෙක්ට ලිංගිකත්වය ගැන අයිතිවාසිකම් වැදගත් තමයි. ඒත් අර ඔක්කොම අමතක කරලා ලිංගික අයිතිවාසිකම් ගැන කතා කරන්න පුළුවන්ද? 
 
අපි හැම කෙනෙක්ම වෙනස්. ලේසියට හෝ දේශපාලනිකව පෙනී සිටීමේ වුවමනාව නිසා තෝර ගත්තට, එකම අනන්‍යතා කාණ්ඩ ඇතුළෙ  ඉන්න දෙන්නෙක් වුනත් සමාන නැහැනෙ. වෙනස් අනන්‍යතා කාණ්ඩවල ඉන්න අය ගොඩක් තමයි LGBTIQ කියලා එකතු වෙලා ඉන්නෙ. L – ලෙස්බියන්, G – සමලිංගික පිරිමි, B – ද්විලිංගික, T – සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී, I – අන්තර්ලිංගික, Q – කුයර්. දැන් මේ අනන්‍යතා ඇතුළෙ තව තව උප-අනන්‍යතා තියෙනවා. එහෙම ගත්තත් අපි සමාන නෑනේ.

වෙනස් අනන්‍යතාවලට ගරු කිරීම, වෙනස් අනන්‍යතා භාර ගැනීම වාගේම එක එක අයගේ අඩුපාඩු කිසියම් ඉවසීමකින් භාර ගන්න හෝ නොගන්නත් අපිට වෙනවා. තමන්ට ගෑනු වගේ හැසිරෙන අය පෙන්නන්න බැරි බව කියන, ලෙස්බියන් කාන්තාවන්ට බනින සමලිංගික පිරිමි ඉන්නවා. කිසියම් සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී සිංහල කෙනෙක් දෙමළ/මුස්ලිම් අය පෙන්නන්න බැරි බව කියන්න පුළුවන්. නැතිනම් මම සමලිංගිකව ලිංගික හැසිරීම් කළාට, වෙන අයිතිවාසිකම් තමන්ට වැඩක් නැහැ කියලා විශ්වාස කරන, LGBTIQ අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින අයට බනින LGBTIQ පුද්ගලයන් ඉන්න පුළුවන්. මේවාටත් විවිධ හේතු ඇති. හැබැයි මානව හිමිකම් කෝණයකින් බැලුවම මේ වගේ අදහස් බොහෝවිට සෘණාත්මකයි. මේ වගේ අදහස් තියෙන අයත් එක්ක අපිට මානව හිමිකම් ව්‍යාපාරයක් ගෙන යන්න අපහසුයි.

නමුත් අනික් අතට මානව හිමිකම් ගොඩ නැගෙන්නේම මෙවැනි අදහස්වල වලංගුතාවය ගැන ප්‍රශ්න කිරීමෙන්මයි. ඒත් ඒ වුනත් ප්‍රජාවක සාමාජිකයන් කියන්නෙ හැමතිස්සෙම මානව හිමිකම් ක්‍රියාධරයන් නෙමෙයි. ඉතින් LGBTIQ කියලා කිවුවට ඒ සමාජයෙත් ලංකාවෙ ඉන්න මිනිස්සුම තමයි ඉන්නෙ. පරිපූර්ණ නැති අපිට, පරිපූර්ණ නැති අනෙක් මිනිස්සුත් එක්ක ගනුදෙනු කරමින්, ඒ අය වෙනස් කරන්න වැඩ කරන්න වෙනවා. අපි යුද්ධයකට මුහුණ දුන්, ජාතිවාදය ඔඩු දුවා ඇති, වෙනත් ප්‍රශ්න ගණනාවක් ඇති, දුප්පත්කම, සම්පත් නොලැබීම නිසා අසාධාරණයට ලක් වූ බහුතරයක් ඉන්න සමාජයක කොටස්. අපේ සමාජයේ බොහෝ දෙනෙක් සාධාරණය දැක නැහැ. ඉතින් මේ වාගේ සමාජයක අන්තර්ආංශිකත්වය ආරක්ෂා කිරීම පහසු දෙයක් නෙමෙයි. නමුත් අන්තර්ආංශිකත්වය ආරක්ෂා කිරීම සහ ඒ වෙනුවෙන් හඬ නැගීම ම මෙවැනි සමාජයක LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරය සතු වගකීමක් බව මා විශ්වාස කරනවා.

ඔබ ඉහත සඳහන් කළ පරිදි ශ්‍රී ලංකාවේ LGBTIQ මානව හිමිකම් ව්‍යාපාරය ආරම්භ වී වසර 25 පමණ ගතවනවා නම්, අදටත් ඔවුන්ගේ ප්‍රජා අයිතීන් පිළිබඳ සීමිත පිරිසක් පමණක් ප්‍රසිද්ධියේ දොඩමළු වන්නේ ඇයි?

හැමෝම මානව හිමිකම් ගැන ප්‍රසිද්ධියේ කතා කරන්නේ නැහැ. එහෙම කතා කරලා සමහර වෙලාවට තමන්ට ප්‍රශ්නයක් වෙයි කියලා බය වෙන අයත් ඇති. LGBTIQ අයිතිවාසිකම් බොහෝ විට සංස්කෘතියක් සමග සංවේදී කාරණා සමග බැඳී තිබෙනවා. ඉතින් ඒ නිසා සමහරුන්ට ඒ ගැන කතා නොකර ඉන්නත් විවිධ හේතු තිබෙන්නට පුළුවන්. ඒ වගේම එක එක්කෙනා කැමැති අකමැති දේවල් සහ ප්‍රමුඛතා වෙනස් වෙනවානේ. ඉතින් එතැනදී ඒ අයගේ මතයට, කැමැත්තට ගරු කිරීම LGBTIQ අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරය කළ යුතුයි කියා මා හිතනවා.

ආචාර්ය දීපිකා උඩගම සමරිසිභාවය නිර්සාපරාධීකරණය වෙනුවෙන් පෙනී සිටියි | ඡායාරූපය – ඊක්වල් ග්‍රව්න්ඩ්; 2017

හැබැයි තමන්ට ප්‍රශ්නයක් ආවම එය විසඳ ගන්න කතා කරන්න අවශ්‍ය පමණටවත් බාධාවකින් තොරව කෙනෙකුට ලිංගිකත්වය, ස්ත්‍රීපුරුෂ සමාජභාවය ගැන ඇති ගැටළු ගැන කතා කළ හැකි සමාජයක් අප විසින් නිර්මාණය කළ යුතු වෙනවා. සමහර වෙලාවට සමහර ප්‍රශ්නවලදි LGBTIQ පුද්ගලයන්ට තමන්ගෙ ප්‍රශ්නෙවත් කතා කර ගන්න බැහැ. ඒකත් මා දකින විදියට අපි අකැමැති වුනත් ගරු කළ යුතු යථාර්ථයකුයි. ඒ අයට සහාය දැක්වීමේ යාන්ත්‍රණ අවශ්‍ය වෙන්නේ ඒ නිසයි.

ඡායාරූපය: දේදුනු සංවාද

අනික LGBTIQ ප්‍රශ්න ගැන කතා කළ යුත්තේ, LGBTIQ අය විතරක් නොවෙයි. මානුෂික ප්‍රශ්න කතා කරන්න හැමෝටම පුළුවන්. දැනටත් එහෙම කරන බොහෝ දෙනා අප අතර සිටිනවා. අපි තවත් බලාපොරොත්තු සහගත වෙමු.

මීළඟට බලාපොරොත්තු වන්න: ශ්‍රී ලංකාවේ සමලිංගික භීතිකාව, දේශපාලනය හා මාධ්‍ය භාවිතය

පෙර ලිපි: සමලිංගිකත්වය සංස්කෘතියේ කොටසක්? සැබෑ ප්‍රශ්ණය සමලිංගිකයින් ගේ අයිතිවාසිකම් කපා දැමීමෙන් අපි ගොඩනගන්නට යන සංස්කෘතිය කුමක්ද යන්නයි! (1 කොටස)
සමලිංගිකත්වය සංස්කෘතියේ කොටසක්? අපිටම ආවේණික නච්චි යැයි හඳුන්වන ප්‍රජාවක් ජීවත් වනවා! (2 කොටස)

සමලිංගිකත්වය ඇත්තෙන්ම සංස්කෘතියට පටහැනි ද? රටේ සභ්‍යත්වයට එරෙහි ද? යන මැයෙන් අප මීට ඉහත ශ්‍රී ලංකාවේ සුළුතර ප්‍රජා කණ්ඩායම් පිළිබඳ පර්යේෂකවරයකු හා මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයකු වන දමිත් චන්දිමාල් මහතා සමඟ පැවති සාකච්ඡාවේ පළමු කොටස ඔබට ගෙන එනු ලැබුවා. 

මෙම සාකච්ඡාව පැවැත්වීමට ප්‍රධානතම හේතුව වූයේ මෑත දිනයේදී කොවිඩ් වසංගතය ඇතුළත හා ඉන් පිටත LGBT+ ප්‍රජාව පාදක කොට ගත් පුවත් කිහිපයක් ම මාධ්‍ය තුළ දක්නට ලැබීමත්, ඒ ඔස්සේ LGBT+ ප්‍රජාවට බලවත් අසාධාරණයක් සිදූවූයේ යැයි අප විශ්වාස කරන නිසාත් ය. අප අතරම ජීවත් වන එක්තරා ජන කණ්ඩායමක් පිළිබඳ අප අතර පවතින්නේ කෙතරම් අඩු දැනුමක් ද යන්න පසක් වන්නේ LGBT+ ප්‍රජාව ඉලක්ක කරගනිමින් මහජනතාව පමණක් නොව ජනතා නියෝජිතයින් පවා සිදුකරන ප්‍රකාශ දෙස බැලීමේදීයි.

අද දිනයේ දිග හැරෙන්නේ දමිත් චන්දිමාල් මහතා සහ අප අතර පැවති සංවාදයේ දෙවෙනි කොටසයි. අද දින ලිපිය පුරාවට ශ්‍රී ලංකාවේ ජ්‍යෙෂ්ඨ මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරීන් මඬුල්ලක් විසින් කතෘ මණ්ඩලය හොබවනු ලබන LGBT+ ප්‍රජා තතු පිළිබඳ දැනුම් කේන්ද්‍රයක් වන දේදුනු සංවාද නම් පිටුවේ අධ්‍යයන කරුණු උපුටා දැක්වීමක් සිදු කිරීමට ද අප බලාපොරොත්තු වනවා. මෙම තොරතුරු ජනගත කිරීමට දේදුනු සංවාද පිටුව ලබා දෙන දායකත්වය පිළිබඳව ඩෙන්වර් පීටර්සන් මහතා ප්‍රමුඛ එහි කතෘ මණ්ඩලයට ද අප ස්තූතිවන්ත වනවා.

ඔබ ශ්‍රී ලංකාවේ සුළුතර ප්‍රජා කණ්ඩායම් පිළිබඳ පර්යේෂකවරයෙක්. ලෝකයේ විවිධ රට වල ඒ ඒ සංස්කෘතීන් වලට ආවේණික වූ ලිංගික හෝ ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවී සුළුතර කණ්ඩායම් ජීවත් වනවා. ශ්‍රී ලංකාවට සුවිශේෂ වූ එවන් ජන කණ්ඩායම් සිටිනවා ද?

ලංකාවේ නච්චි ප්‍රජාව ලංකාවට ආවේණික සුළුතර ලිංගික ප්‍රජාවක් ලෙස ගත හැකියි. හැබැයි නච්චි ප්‍රජාවේ ඉතිහාසය ගත්තම බොහෝ විට පෙනෙන්නේ එම ප්‍රජාවත්, 19 වැනි සියවසේ සිට ලංකාවේ නගර ආශ්‍රිතව ඒකරාශි වූ සමලිංගික සහ සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී පුද්ගලයන්ගෙන් සෑදුනු එකක් බවයි. ඊට වඩා පැරැණි අනන්‍යතා ගත් විට, ත්‍රිපිටකයේ ලිංගිකත්වය ගැන සාකච්ඡාවට අපිට යන්න වෙනවා. බෞද්ධ පොතපතවල ගැහැණිය, පිරිමියා කියන එකට අමතරව, පණ්ඩක, උභතොභ්‍යඤජනක, නපුංසක කියන අනන්‍යතා හමු වෙනවා. හැබැයි මේ අය ප්‍රජාවන් විදියට ලංකාවේ ජීවත් වූ බවට සාක්ෂි නැහැ. එහෙම වෙනම ප්‍රජාවක් විදියට ජීවත් නොවීමෙන්ම හෙළි වෙන යථාර්ථයක් වෙන්නේ මේ අය අනෙක් අය මෙන්ම කිසි වෙනසක් නැතිව ජීවත් වූ බවයි. ලිංගිකත්වය නිසා වෙනම ප්‍රජාවක් ලෙස ජීවත් වීම අවශ්‍ය වන්නේම ප්‍රධාන වශයෙන් ලිංගිකත්වය නිසා සිදුවන කොන් කිරීම, වෙනස් කොට සැලකීම නිසායි. එහෙම වෙනස් කොට නොසලකන සමාජයක් තුළ වෙනම ප්‍රජාවක් ලෙස ජීවත් වීම අවශ්‍ය වන්නේ ඇයි? කියා කල්පනා කර බලන්න. 

නෝචි කෙල්ලන් | දේදුනු සංවාද

නමුත් අප එවන් ජන කණ්ඩායම් පිළිබඳ පොතපතේ කියවා නැහැ?

කලින් පිළිතුරේ මේකට යම් උත්තරයක්  දී තිබෙනවා. විනය පිටකයේ පාරාජිකා පාලිය, උම්මග්ග ජාතකය ආදී යම් යම් පොතපතවල මේ අනන්‍යතා ගැන සඳහන් වෙනවා. ඊට අමතරව මහාභාරතය, කාම සූත්‍රය වැනි හින්දු ප්‍රභවයක් ඇති පොතපතවලත් මේ අනන්‍යතා ගැන තියෙනවා. නච්චි ප්‍රජාව තවමත් ජීවත් වෙනවා. හැබැයි පොදුවේ ගත්තම ගොඩක් පොතපතවල මෙවැනි ප්‍රජාවන් ගැන විස්තර සඳහන් වෙන්නේ නැහැ. මේකට උත්තර සෙවීමේ දී අප ඇසිය යුතු වන්නේ අතීතයේ අතීත ඉතිහාසය ලිව්වේ කවුද? ලිව්වේ ඇයි යන්නයි. බොහෝ විට අතීතයේ අතීත කතා ලියා ඇත්තේ රජවරුන්ගේ ඉතිහාසය සහ ආගමික ඉතිහාසය ගැන ප්‍රකාශ කිරීමටයි. සිවිල් ජනතාවගේ ඉතිහාසය ගැන මොකුත්ම නැති තරම්. විශේෂයෙන්ම පොතපත ලියූ ආගමික පසුබිමක් ඇති අය ගිහියන්ගේ ලිංගිකත්වය පමණක් නොව, අනෙකුත් දෑ පවා වාර්තා කිරීමට එතරම් උනන්දුවක් නොදැක්වීම අපිට තේරුම් ගත හැකි විය යුතුයි. ලිංගිකත්වය ගැන විතරක් නෙමෙයි, අතීතයේ ගත් ආහාර ගැන පවා සඳහන් වෙන පොතපත ඉතා අඩුයි. හැබැයි අතීතයේ යුද්ධ ගැන තොරතුරු, ගොඩනැගූ දාගැබ් වෙහෙරවිහාර ගැන තොරතුරු අපිට එමට හමු වෙනවා.

ශ්‍රී දළදා මාළිගාවේ සිවිලිමේ දැක්වෙන චිත්‍රයකි | දේදුනු සංවාද

ඇත්තෙන්ම ලිංගික දිශානතිය, ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවී අනන්‍යතාවය, ප්‍රකාශනය, ජීව විද්‍යාත්මක ලිංගික ලක්ෂණ ආදී කරුණු තුළින් L, G, B, T, I, Q, A… ආදී විවිධ අන්දමින් පුද්ගල කොට්ඨාශ වර්ග කරනු ලබනවා. නමුත් මේ සියළු සංකල්ප බටහිර විද්‍යාව තුළින් හඳුනා ගත් සංකල්ප. ඔබ ඉහත සඳහන් කළ ජන කණ්ඩායම් LGBTIQ වර්ණාවලිය තුළ නියෝජනය කරන්නේ කුමන සංධිස්ථානයක් ද?

බටහිර විද්‍යාව මේවා පැහැදිලි කළා, සහ කාණ්ඩවලට ගොනු කළා විතරයි. මුලින්ම හඳුනා ගත්තේ නැහැ. ලෙස්බියන් (Lesbian) කියන වචනය එන්නෙ ලෙස්බොස් කියන දිවයිනේ ජීවත් වූ ග්‍රීක කිවිඳිය සැපෝ නිසායි. ඇය කාන්තා කාන්තා ආදරය ගැන කවි ලියා තිබෙනවා. ලෙස්බියන් කාන්තාවො අතීතයේ සිටම ජීවත් වුනා.

උපුටා ගැනීම: දේදුනු සංවාද

ගේ (Gay) කියන වචනය ගත්තොත් ඒක මුලින්ම ලිංගික වෘත්තියේ නියැලුනු කාන්තාවන් හැඳින්වීමට භාවිතා වූ කිසියම් දුරකට සෘණාත්මක තේරුමක් තිබුන වචනයක්. නවසිය හැට ගණන්වලින් පස්සෙ තමයි මේ වචනය ජනප්‍රිය වෙන්නේ. විශේෂයෙන්ම ස්ටෝන්වෝල් කැරැල්ලෙන් පස්සෙ. “අමුතු”/ “වෙනස්” කියන තේරුම ඉස්සර තිබුන කුයර් (Queer) කියන වචනෙ. ඒ වචනය සමලිංගික අයට අපහාස කරන්න පාවිච්චි කරපු වචනයක්. එම වචනය කුයර් මිනිස්සු ධනාත්මක විදියට පාවිච්චි කරන්න ගත්තට පස්සෙ ඒ තුළින් වෙනම විප්ලවයක් නිර්මාණය වුනා. ට්‍රාන්ස්ජෙන්ඩර් (Transgender) වාගේ අනන්‍යතා අතීතයේ සිට පැවැතුනු අනන්‍යතා කාණ්ඩ ගොඩක් එකතු කරන්න විද්‍යාවෙන් හොයා ගත්ත වචනයක්.

නච්චි කියන ලංකාවේ ජන කොටස දාන්න වෙන්නෙ සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී සහ සමලිංගික පිරිමි කියන දෙක අතරෙ ඇති අනන්‍යතාවයක් විදියට. උභතොභ්‍යඤජනක සලකන්න වෙන්නේ අන්තර්ලිංගික (Intersex) කියන අනන්‍යතාවයේ කොටසක් විදියට. නපුංසක කියන එකත් අන්තර්ලිංගික අයගෙ කොටසක් විදියට තමයි හිතන්න වෙන්නෙ. පණ්ඩක කියන එක එච්චර පැහැදිලි නැහැ. නමුත් සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී (Transgender) කියන පුළුල් අනන්‍යතා රාමුවට අයිති එකක් යැයි හිතන්න පුළුවන්.

රොබර්ට් නොක්ස් විසින් රචිත An Historical Relation Of The Island Ceylon (සිංහලෙන් එදා හෙලදිව) නම් කෘතියේ බොහෝ විට ඉතිහාසඥයින් විසින් අර්තනිරූපණය නොකර මඟහැර යන කරුණක් තිබෙනවා. ඒ පිළිබඳව අපට කියන්න පුළුවන් ද?

මං කලින් කිව්වා වගේ සිවිල් මිනිස්සුන්ගෙ ඉතිහාසය ගැන කිසියම් විදියකට වාර්තා ගත වුනේ ලංකාවට පැමිණි විවිධ සංචාරකයන්ගේ පොතපත තුළයි. මේ අතර ඉංග්‍රීසින් උඩරට යටත් කර ගැනීමට පෙර එහි තිබුනු ජනසමාජය ගැන තේරුම් ගැනීමට ඇති වැදගත් පොතක් ලෙස රොබට් නොක්ස් ගේ An Historical Relation Of The Island Ceylon කියන පොත වැදගත් වෙනවා. මේ සාකච්ඡාව තුළට ඒ පොත වැදගත් වෙන ප්‍රධාන කාරණය ඒ කාලයේ තිබුන ලිංගිකත්වය, ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය ගැන විශ්වාස සහ සංස්කෘතිය අද ඒවායෙන් කොයිතාක් දුරට වෙනස් වෙනවාද යන්න බැලීමට අවස්ථාවක් ලැබෙන නිසයි.

රොබට් නොක්ස් ගේ An Historical Relation Of The Island Ceylon | ඡායාරූපය: කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලය

මේ පොතේ මෙහෙම සටහනක් තියෙනවා මහ රජතුමා ගැන.  

“ඔහුගේ බොහෝ සේවකයන් පිරිමි ළමයි සහ තරුණ කොල්ලන්ය. ඔවුන්ට ලස්සන පෙනුමක් ඇති, උසස් කුල පරම්පරාවකින් පැවතෙන අයයි. දිසාවේලා සහ රටේ මහත්තුරුන්ට මේ පිරිමි ළමයි තෝරා එවන ලෙස ඔහු විසින් අණ කරනු ලබයි.  ආකර්ෂණීය පෙනුමක් ඇති, හොඳ කුල පරම්පරාවක් ඇති අය මෙසේ රජ මාළිගාව වෙත එවනු ලබයි. මේ පිරිමි ළමයින්ගේ හිස් බූ ගාන අතර, දිගු හිස කේ පහලට එල්ලේ. ඔහු සොදොමි ගැන වැරදි නොවන අතර, ඒ පාපය ගැන ඔවුන් ගැන සඳහන් වෙනුද මා එතරම් අසා නැත.” 

මූලාශ්‍රය: Gutenberg

ඒ කාලයේ සොදොමි යනුවෙන් අදහස් වෙන්නේ ආගමික සදාචාරයට පිටින් පවතින ලිංගික ක්‍රියාවන්. සොදොමි යන වචනය වර්තමානයේ බොහෝ දුරට භාවිතා වෙන්නේ සමලිංගිකත්වය හැඳින්වීමටයි. මේ පිරිමි ළමයි ගැන සඳහන ලියද්දී එක වරම ‘සොදොමි’ යන වචනය ගෙනෙන්නේ රජතුමා එවැනි ක්‍රියාවල නියුතු වූ නිසා දැයි සැකයක් මතුවෙනවා.

නොක්ස්ගේ පොතට අමතරව 1547 දී පෘතුගීසින් විසින් ගෝවේ පාලකයා වෙත ලියූ ලියුමක ද  මීට සමාන විවේචනයක් සඳහන් වෙනවා. කෝට්ටේ රජතුමා ඇතුළු ප්‍රභූන් සොදමි වරදේ කිසි ලැජ්ජාවක් නැතිව නියැලෙන බවත්, එහි ජීවත් වීම බය ගෙන දෙන බවත් එහි සඳහන් වෙනවා.

කෝට්ටේ 7වැනි බුවනෙකබාහු රජු (1524-1551 AD) සමකාමියකු විය. සමලිංගිකභීතිකාවෙන් පෙළුනු පෘතුගීසි පාලකයෝ මෙයින් බියට පත්ව, 1547 නොවැම්බර් 27 දරන දින ගෝව සිටින පෘතුගීසි ආණ්ඩුකාරයා වූ ජෝවා ද කැස්තෝට ලිපියක් ලියන අතර මෙහි සඳහන් වන්නේ කෝට්ටේ රාජධානිය පුරා සමලිංගික පාපය පැතිර තිබූ බවත්, එහි ජීවත් වීම පෘතුගීසින්ට බිය ගෙන බවත්ය. තවදුරටත් එම ලිපියට අනුව මෙම “කැත ක්‍රියාව” කිරීම ගැන කිසියම් රාජධානියේ පිළිගැනීම ඇති පුද්ගලයෙක් අවලාද නැගුවේ නම්, ඔවුන් පිළිතුරු දෙන්නේ තමන්ගේ රජතුමා කරන දෑ තමන් කරන බවත්, එය චාරිත්‍රය බවත්ය.
7 වැනි බුවනෙකබාහු රජු (1524-1551) යනු විජයබාහු රජුගේ වැඩිමල් පුතා වෙන අතර, 1551 හි සිදුවෙන ඔහුගේ මරණයට කෙටි කළකට පෙර, රජතුමා තමන්ගේ ඊළඟ උරුමක්කාරයා ලෙස තමන්ගේ මුණුපුරා වෙන ධර්මපාල කුමරු නම් කළේය | ‍උපුටා ගැනීම: දේදුනු සංවාද

රොබට් නොක්ස්ගේ පොතේ දැන් අපිට ඇති සංස්කෘතික විශ්වාසවලට පහර දෙන දේවල් සඳහන් වෙනවා. තරුණ තරුණියන් දෙපිරිසම තමන්ගේ හිසේ මල් පළඳනවා. දැන් පිරිමි හිසේ මල් පළදන්නෙ නැහැනෙ. තව කාරණයක් වෙන්නේ කේන්දරය අපල ගෙන දරුවන් කෑම බීම නොදී තැබීමෙන් හෝ දියේ ගිල්වීමෙන් බිළිඳු වයසේ දීම මරා දමන බවයි. එසේම පිරිමින් සිය බිරිඳ හෝ දියණිය සිය කිට්ටු යහළුවන්ට, ගරු කරන පුද්ගලයන්ට නිදි යහනට රැගෙන යාමට ලබා දෙන බවත්, සමහර විට මව විසින් කිසියම් ගනුදෙනුවකට දරුවන් ලබා දෙන බවත් කියවෙනවා. එසේම නිදා ගන්න ගෙදරක තිබුනේ එක කාමරයක් බවත්, අහල පහල ගෙවල්වලට ගොස් එකට නිදා ගැනීම ගෞරවයක් බවත් කියවෙනවා. එසේම තමන්ට ගැලපෙන විවාහයක් ලැබෙන තුරු කෙටි කලක් එකට ගත කර කසාදය අතහැර අලුත් කසාදයක් පටන් ගැනීම කිසිදු අගෞරවයක්, අපකීර්තියක් ගැන හැඟීමක් නැතිව කළ බවත් කියවෙනවා. එසේම ගැහැණු පිරිමි අතර අනියම් සම්බන්ධතා බහුල වූ බවත් අතටම අහු වුනොත් සැමියාට බිරියගේ හොර සැමියා මරා දැමිය හැකි වුවත්, එය සාමාන්‍යයෙන් ගණන් නොගත් දෙයක් බවත් කියවෙනවා.

මේ කරුණු ගැන බැලූ කල අපිට පෙනෙන්නේ වර්තමාන සමාජයේ පවතින ලිංගික සදාචාර බොහොමයක් බටහිර ජාතීන්ගේ පැමිණීමෙන් පසු මෙරටට ලැබෙන දේවල් බවයි. ඊට පෙර අපේ ජන සමාජයේ ලිංගිකත්වය ගැන වෙනස් විදියේ නිදහසක් පැවැතී තිබෙනවා.

ඡායාරූපය: දේදුනු සංවාද

මෙලොව ඇතැම් ආගම් සහ ආගමික පුස්තක තුළින් සමලිංගිකත්වය පාපයක් යැයි පෙන්වා දීමට කටයුතු කරනු ලබනවා. බහුතරයක් බෞද්ධයින් ජීවත් වන ශ්‍රී ලංකාවේ සමලිංගිකත්වයට ආගම බලපාන්නේ කෙසේ ද?

සියලු ආගම් අදහන ආගමිකයන් අතර L,G,B,I,Q පුද්ගලයන් මෙන්ම, සමලිංගික විරෝධයෙන් පෙළෙන අයත් සිටිනවා. බොහෝ ආගම්වල ප්‍රධාන පණිවුඩය වන්නේ ආදරය, කරුණාව, මෛත්‍රිය, අන්‍යොන්‍ය සහයෝගය වාගේ දේවල්. හැබැයි පොදුවේ ආගම් නිසා ලෝකයේ ඇති වූ යුද්ධ ප්‍රමාණය, සහ ඒවායෙන් නැති වූ ජීවිත ප්‍රමාණය අති විශාලයි. විවිධ ‌ඓතිහාසික වැරදීම් මත ආගම් ආදරයට වඩා වෛරයට භාවිතා වෙන අවස්ථාත්, එකිනෙකාට සහයෝගය දැක්වීම වෙනුවට එකිනෙකාට හානි කර ගැනීමත්, සමාජයෙන් කොන්වන්නන්ට උදව් කිරීම වෙනුවට, තවදුරටත් කොන් කිරීමත් ආගම් නාමයෙන් සිදු වෙනවා. අනෙකුත් ආගම්වලට මෙන්ම බුද්ධාගමටත් මේ කාරණය පොදුයි. L,G,B,I,Q පුද්ගලයන් හෝ එසේ යැයි සැක කරන අය; 

– වැරදි බව කීමට, 
– ඔවුන් ලැජ්ජාවට පත් කිරීමට, 
– තනතුරුවලින්, වරප්‍රසාදවලින් ඉවත් කිරීමට, 
– ඔවුනට කස පහර දීමට, වේවැල් පහර දීමට, සිර දඩුවම් හෝ වෙනත් දඩුවම් ලබා දීමට, 
– මරණයට පත් කිරීමට, පණ පිටින් ගිනි තැබීමට, හිස ගසා දැමීමට හෝ 
– සියදිවි නසා ගන්නා තත්වයට පත් කිරීමට 

ආගම යොදා ගෙන තිබෙනවා. ආගම් කිසියම් කාලයකට පසු යොදා ගෙන ඇත්තේ ආගමික නායකයන් ඉගැන්වූ දේවලට වඩා, ආගම සහ රාජ්‍යය අතර ගනුදෙනුවක් ලෙසයි. ඉතින් ආගම් පාලකයන්ට අවශ්‍ය වූ මෙවලම් ලෙස යොදා ගත් අවස්ථා තිබෙන අතර, එය ආගමික සංස්ථා හා ආගම සම්බන්ධ ඉතිහාසයම වෙනස් වීම්වලට බලපා තිබෙනවා. මෙය බොහෝ ආගම්වලට පොදු කාරණයක්. දහමේ, දර්ශනයේ කවර දේවල් ඉගැන්වූවත්, එයින්ම ආගම මෙවලමක් ලෙස භාවිතා වෙන ආකාරය තීරණය වෙන්නේ නැහැ. අවිහිංසාවාදය පදනම් කර ගත් ආගමක් මිනිසුන්ට හිංසා කිරීමට යොදා ගන්න වුනත් පුළුවන්.

උපුටා ගැනීම: දේදුනු සංවාද

බුදු දහම ගිහියන්ගේ ලිංගිකත්වය පාලනය කිරීමට උත්සාහ කරන ධර්මයක් නොවෙයි. නමුත් පංචශීලයේ තුන්වැනි ශික්ෂාපදය වන කාමයෙහි වරදවා නොහැසිරීම යන්න පනවා ඇත්තේ එහෙම අදහසකින් බවට දැන් සමාජයේ මතයක් තියෙනවා. ලිංගික හැසිරීම් සිදු කිරීමේ දී  අනික් අයව රැවටීම, අකමැත්තෙන් රිදවීම, හිංසා කිරීම, ප්‍රචණ්ඩත්වය වාගේ කරුණු ගැන ස්වයං පාලනයක් ඇතිව කටයුතු කිරීමත්, ලිංගික හැසිරීම් ගැන වගකීමෙන් කටයුතු කිරීමත් එයින් අදහස් වෙන බව මගේ හැඟීමයි. පංච ශීලය බුදු දහම විසින් ගිහියන්ට මග පෙන්වීමට පිළිපැදිය යුතු යැයි දේශනා කළ ධර්ම වුනත්, ඒවා බුදුන් පහළවීමට පෙර කුරුධර්ම නමින් කුරු රටේ ජනතාව අතර තිබූ ධර්ම වන බව කුරුධර්ම ජාතකයේ කියවෙනවා. මේ කුරුධර්ම ජාතකයේ හැටියට හොඳින්ම පංච ශීලය (කුරුධර්මය) රකින්නේ ඒ නගරයේ සිටින වෛශ්‍යා දියණියයි. වහරේ යෙදෙන ‘ගණිකාව’ කාමයෙහි වරදවා නොහැසිරීම රැකීමෙන් පළමු වෙනියා වන්නේ කොහොමදැයි යන ප්‍රශ්නය අපි මෙතැනදී ඇසිය යුතු වෙනවා. ගණිකාවක් වෙතට යෑම නූතන අර්ථයෙන් කාමයේ වරදවා හැසිරීමක් බව අද බොහෝ දෙනෙක් කියාවි. නමුත් බුදුන් දේශනා කළ ධර්මයේ එහෙම අදහසක් නොතිබූ බව කුරුධර්ම ජාතකය කියවූ විට පැහැදිලිව පෙනෙනවා.

කාමය ගැන බෞද්ධ ඉගැන්වීම ගත්තොත් ඒක තුන්වැනි ශික්ෂා පදයට එහා යනවා. එය ලිංගික හැසිරීමට සීමා වෙන්නේ නැහැ. ඇසින්, කනින්, දිවෙන්, නාසයෙන් හා කයෙන් ලබන ආශ්වාදය පංච කාමයයි. මේ කාම සම්පත්වල ඇලීමෙන් දුක හට ගන්නා බව බෞද්ධ ඉගැන්වීමයි. ඉතින් කිසියම් කෑමකට අනවශ්‍ය ලෙස ගිජු වෙන පුද්ගලයෙක් ගත්තත් ඒක නිසා තවත් දුකට තමයි ඒ පුද්ගලයා යන්නේ. බුදු දහම අගය කරන්නේ ඇලීම් ගැලීම් අඩු, ආශාවන්වලින් අප පාලනය නොවන ජීවන ක්‍රමයකුයි. 

ඡායාරූපය: දේදුනු සංවාද

භික්ෂුන්ගේ ලිංගික හැසිරීම් බුදු දහම දකින්නේ වරදක් ලෙසයි. මේ කිසිවක් නිසා නොව, නිර්වාණය ලබා ගැනීමේ මාර්ගයේ දී ලිංගික හැසිරීම් යනු සසරට අප බැඳ තබන ආශාවන් බවත්, ලිංගික හැසිරීම්වල යෙදෙන අයට නිර්වාණයට ළගා වීම අපහසු දෙයක් බවත් බුදු දහම විශ්වාස කළ නිසයි. විශේෂයෙන්ම තමන්ගේ කැමැත්තෙන් ශරීරයක් තුළට පුරුෂ ලිංගය හෝ වෙනත් දෙයක් ඇතුළු කිරීමෙන් සිදු කරන ඕනෑම ලිංගික හැසිරීමක්  භික්ෂූන්ට සැලකුණේ පාරාජිකාවක් ලෙසයි. ඒ කියන්නේ නිර්වාණයට යන ගමනේ අනිවාර්ය පැරදීමක් ලෙසයි. පාරාජිකාවකට ලක් වූ භික්ෂුවක් තවදුරටත් භික්ෂුවක් වීමට සාමාන්‍යයෙන් සුදුසු නැහැ. නැතිනම් සාමණේර හිමිනමක් ලෙස නැවත ගමන පටන් ගත යුතුයි. එසේ වුවත් පාරාජිකා නොවන (සිරුරට ලිංගය ඇතුළු නොකරන) සමලිංගික හැසිරීම් (උදාහරණ- කලවා සංසර්ගය; මෙය ගල් කැපීම යනුවෙනුත් හඳුන්වනවා) සම්බන්ධයෙන් පොහොයකර්ම කිරීමෙන්, ඒ ගැන වරද පිළිගැනීමෙන්, භික්ෂුවකට තවදුරටත් තමන්ගේ භික්ෂුත්වය පවත්වා ගෙන යා හැකියි.

කාමසූත්‍ර යනු වාත්ස්‍යාන නම් පඬිවරයකු විසින් ක්‍රිපූ 200 -ක්‍රිපූ 400 ත් අතර කාලයේ ලියන ලද මානව ලිංගික චර්යාව සම්බන්ධ සංස්කෘතික ග්‍රන්ථයකි. සමලිංගික ලිංගික හැසිරීම් ගැන ද එහි සඳහන් වේ. පිරිමි හා පිරිමි අතර, හෝ ගැහැණු හා ගැහැණු අතර සිදු වෙන සමලිංගික හැසිරීම් වරදක් ලෙස එහි කොතනකවත් දක්වා නැත. | උපුටා ගැනීම: දේදුනු සංවාද

සමලිංගිකත්වය වැරදි යැයි හැඳින්වූ කිසිදු සටහනක් ත්‍රිපිටකය තුළ නැහැ. නමුත් චක්‍රවර්ති සීහනාද සූත්‍රයේ සඳහන්වන අධර්ම රාගය, විෂමලෝභ, මිථ්‍යාධර්මය යන තුන් ආකාරයේ පාපයන් සම්බන්ධයෙන්, ක්‍රිව 5 වැනි සියවසේ දී බුද්ධඝෝෂ හිමි විසින් ලියූ අටුවාවක ඇති කුඩා සටහනක් සමලිංගිකත්වය බුදු දහමට අනුව වැරැදි යැයි කීමට ලංකාවේ ඇතැම් භික්ෂූන් යොදා ගෙන තිබුනා. ලිංගික හැසිරීමක් හැඳින්වීමට ධර්මය වැනි වචනයක් භාවිතා කළා යැයි විශ්වාස කිරීම අපහසුයි. ත්‍රිපිටකය සමස්තයක් ලෙස බලන කල පැහැදිලිව පෙනෙන්නේ බුද්ධඝෝෂ හිමිගේ මේ අර්ථකථනය වැරදි බවයි. නමුත් එවැනි දෙයක් කිසිසේත්ම නොමැති වුනත් එවැනි දෙයක් බුදුදහම තුළ නිර්මාණය කිරීමේ අවශ්‍යතාවය යම් යම් දේශපාලනඥයන්ට, බලය ඇති අයවලුන්ට සහ ආගමික නායකයින්ට අවශ්‍ය යුගයක අපි ජීවත් වෙනවා.

සංක්‍රාන්තිසමාජභාවී පුද්ගලයන් සම්බන්ධයෙන් සිංහලයෙන් ලියැවී ඇති පොත් ගණන අල්පයකි. පසුගිය වසරේ ප්‍රකාශයට පත්වූ ශාන්ති දිසානායක ලියූ අංගනා නවකථාව, සේපාල සිට සංජු බවට පත්වෙන සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී චරිතයක් වටා ගෙතුණු ලස්සන නවකතාවකි. මේ උපුටා ගන්නා කොටස 102 වැනි පිටුවෙනි. අංජනා සරසවි ප්‍රකාශනයකි | උපුටා ගැනීම: දේදුනු සංවාද

අපේ දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ සඳහන් වෙන ‘අස්වාභාවික ලිංගික හැසිරීම‘ යන වචනය බයිබලයේ සඳහන් ඉගැන්වීම ආශ්‍රයෙන් සෑදී තිබෙනවා. එතැනදීත් මා කියන්නේ යේසුස් වහන්සේ එය එසේ කීවාද කියන කාරණය අදාළ වන්නේ නැහැ. ක්‍රිස්තියානි ආගම යටත්විජිතවාදී පාලකයන්ගේ මෙවලමක් බවට පත්වී තිබුනා. ඉතින් ආගමේ මෙසේ ඇතැයි කියමින් ඔවුන් ඉතා යහපත් දෙයක් කරනවා යැයි සිතාගෙන ලංකාවට මේ සදාචාර නීති රීති පැනවුවා. ඒ සදාචාර නීතිරීති අද වන විට ක්‍රිස්තියානි දහමට පමණක් අදාළව කතා වෙන්නේ නැහැ. බුදු දහමේ මොනවා තිබුනත් මිනිස්සු තමන්ට වුවමනා විදියට ආගම කියවා ගන්නා ආකාරයක් තියෙනවා. ඒ ක්‍රමයේ වින්දිතයන් වීමට සෑම විටම සිදු වන්නේ සමාජයේ කොන් කිරීමට, වෙනස්කම් කිරීමට ලක් වෙන්නට වෙන ප්‍රජාවන්ටයි. නූතන සමාජය දෙස වාගේම, අප කිසියම් විවේචනයන් සහිතව අපේ පැරැණි සමාජය සහ ආගම දෙසත් බැලිය යුතුයි. ඉතිහාසයේ යම් කෙනෙක් දෙයක් ලියා තැබුවා කියා නිවැරැදි වන්නේ නැහැ. සුනීත, සෝපාක මහණ වූ බුදු සසුනේ අඩුකුලේ අයට වෙනම නිකාය සෑදුනු බව අප අමතක නොකළ යුතුයි.

මේ පැණය ඇත්තෙන්ම අප පෙර සාකච්ඡා කළ සංස්කෘතියට අදාළ විය හැකියි. LGBTIQ ප්‍රජාව පිළිබඳ ඇතැම් නාගරික පුරාවෘත්ත (urban legends) ශ්‍රී ලංකාවේ පැවති බවට ඇතැම්හු පවසනවා. මේ පිළිබඳ ඔබේ අදහස කුමක් ද? මෙය සත්‍යයක් ද, නැතිනම් මිත්‍යාවක් ද?

නිහාල් නෙල්සන් ගැයූ ගීතයක් මගේ මතකයට එනවා මෙතනදී. මේ ගීතය ‘ඔල්ගා දේවී’ නම් බයිලා ගීතයක්.

“සරමට හරි හැඩයි එයා
කලිසමටත් හැඩයි එයා
සාරියටත් ආස එයා
දන්නවාද කවුද කියා..” 

ඔල්ගා දේවී නැමති චරිතයක් ගැනයි මේ ගීතයෙන් කියවෙන්නේ. මේ ගීතය හරහා ඔල්ගා දේවී ව විස්තර කරලා තියන ආකාරය ගැන සිතා බැලුවොත්, ඇය ප්‍රජාවට සම්බන්ධයක් තිබෙනවා නේද යන්න අපට වැටහෙනවා. ඔල්ගා දේවී පුරාවෘත්තයක් නම් ඒ බවට පත් වෙන්නේ බොහෝ විට මේ ගීතය හරහායි. මා දන්නා තරමින් ඔල්ගා දේවි ගොඩක් පැරැණි චරිතයක් නොවෙයි. ඇය අනූ ගණන් දක්වා ගල්කිස්ස ප්‍රදේශයේ ජීවත් ව සිටි බවත්, විවාහ උත්සවයක් ගෙන පිරිමියෙක් කසාද බැන්ද බවත් මා අසා තියෙනවා.  ඔය කියන ඔල්ගා දේවි අපි සමහර විට තනි පුද්ගලයෙක් විදියට නොදැන සිටියත්, ඔල්ගා දේවිලා නියෝජනය කරන සමාජ පන්තිය අපේ ගැමි සමාජවල ඉන්නවා. වඩාත්ම වැදගත් කාරණය වන්නේ ඔල්ගා දේවි ගමටම ප්‍රයෝජනවත් චරිතයක් වීමයි.

“භෘංගසේන බැඳපු දවසෙ කෑම හදන්නටත් ආපු
ප්‍රින්සි නංගි බැඳපු දවසෙ කොණ්ඩෙ හදන්නටත් ආපු
විලි මාමා මැරුණු දවසෙ වෙස්සන්තර කවි කියාපු
වල්ගාතරුව ඔල්ගා දේවි
පව්ඩර් මූණේ අලවලා බොරුවට ගෙම්බර් දමාපු
ගමේ තිබුන තොවිල්වලත් ගම්මඩුවක් නෑර ආපු
පිරිමි අස්සෙ රිංග රිංග ගෑනුන්ගෙන් බැනුම් අහපු
වල්ගතරුව ඔල්ගා දේවී”

ඇය නැතිව මගුල් ගෙයක්, මලගෙයක්, තොවිල් ගෙයක්, ගම්මඩුවක් කිරීම හරි දුෂ්කරයි. අපි අපේ ගම්වල ඉන්න ආච්චි සීයාලලාගේ අසා බැලුවොත් බොහෝ අය මෙවැනි චරිත ගැන දන්නවා. ඒත් ඒ අය ගැන විස්තර කොහෙවත් ලියැවී නැහැ. මා දකින විදියට ඔල්ගා දේවි නාගරික පුරාවෘත්තයක් ලෙසම සීමා කරන්නට අවශ්‍ය නැහැ. ඔල්ගා දේවිලා අනුරාධපුරෙත් ඉන්නැති, නුවරත් ඉන්නැති, වන්නියෙත් ඉන්නැති. දකුණෙත් ඉන්නැති. 

උපුටා ගැනීම: දේදුනු සංවාද

ටවර්හෝල් යුගය ගැනත් මෙතැනදී විශේෂයෙන්ම මතක් කළ යුතුයි. පිරිමි විසින් කාන්තා චරිතවලට රඟ පෑම අපේ ගැමි නාට්‍යවල සිදු වුනේ කාන්තාවන් රඟපෑම නොසුදුසු බවට තිබුනු  පරණ අදහස් නිසයි. ඒත් විසි වැනි සියවසේ මුල ටවර් හෝල් යුගය වන විට මේ අදහස වෙනස් වුනා. කාන්තාවන් පිරිමි චරිත රඟපෑමත්, පිරිමි කාන්තා චරිත රඟපෑමත් යන දෙකම කළා. විශේෂයෙන්ම සරලා බායි මෙතැනදී මතක් කිරීම ඉතා වැදගත්. එකල සරලා බායිගේ ස්ත්‍රී ලාලිත්‍යයට මුළු රටම වශී වූ කියවෙනවා. එහෙත් ඔහු උපතින් පිරිමියෙක්.

ඩේවිඩ් පේන්ටර් විසින් 1935 දී චිත්‍රයට නගන ලද “L’apres-midi” (සවස්කාලය) යනුවෙන් නම් කරන කළ මෙම තෙල් සායම් සිතුවමකි. උසින් සෙන්ටිමීටර 99ක් ද, පළලින් සෙ.මී. 122ක් ද වේ. මෙය එංගලන්තයේ බ්‍රයිටන් හි පිහිටි කෞතුකාගාරයේ තැන්පත් කර ඇත. ඩේවිඩ් පේන්ටර් (1900-1975) යනු ලංකාවෙන් බිහිවූ යුරෝපීය සම්ප්‍රදායේ චිත්‍ර ඇඳි විශිෂ්ටතම චිත්‍ර ශිල්පියෙකි. ජවහල්ලාල් නේරු ගේ නවදිල්ලියේ පිහිටි නිවසේ ඇති නිල චිත්‍රය, මහත්මා ගාන්ධිගේ කොළඹ නීති විද්‍යාලයේ ඇති චිත්‍රය, ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුවේ ඇති ජෝන් කොතලාවලගේ චිත්‍රය සහ පේරාදෙණිය විශ්ව විද්‍යාලයේ ඇති අයිවර් ජෙනින්ග්ස් ගේ චිත්‍රය අැඳ ඇත්තේ ඔහු විසිනි. ඔහු මහනුවර ත්‍රිත්ව විද්‍යාලයේ ආදි ශිෂ්‍යයෙක් වෙන අතර, එම විද්‍යාලයේ ද ඔහු කළ නිර්මාණ දක්නට ඇත. | උපුටා ගැනීම: දේදුනු සංවාද

සංක්‍රාන්ති කාන්තාවන් එකතු වී නාගරික ප්‍රජා කණ්ඩායම් ලෙස ජීවත් වූ අවස්ථාවන් ගැන කතන්දර කොළඹ ආශ්‍රිත ප්‍රදේශ ගණනාවක් ආශ්‍රිතව එසේම තිබෙනවා. ඇතැම් ප්‍රදේශවල මෑත ඉතිහාසය වෙන තෙක්ම මෙවැනි අය සිටියා. මේවා ගැන නිසි අධ්‍යයනයක් කෙරී නැහැ. ඒ අය විවිධ කාරණාවන් නිසා මෙලෙස නාගරිකව එකතු වන්නට ඇති. එකක් විය හැක්කේ තමන්ගේ පවුල්වලින් මුහුණ පෑ වෙනස්කම් කිරීම් නිසා මේ අය නගරවලට සංක්‍රමණය වී කිසියම් ප්‍රජා කණ්ඩායම් ලෙස සංවිධානය වීමයි. අනික් කාරණය විය හැක්කේ ලිංගික වෘත්තියේ යෙදෙන කණ්ඩායම් ලෙස නාගරිකව පවතින අවස්ථා විය හැකියි.

එසේම ඒ ආශ්‍රිතව ලාංකිකව බිහිවන නච්චි අනන්‍යතාවයත්, නච්චි භාෂාව ගැනත් මෙහිදී මතක් කළ යුතුයි. නච්චි යන වචනය එන්නේ ‘නර්තනයේ යෙදෙන්නා‘ යන අදහසින් බවත් ඉන්දියානු ‘නෝච් කෙල්ලන්‘ යන වචනයෙන් ආරම්භ වූ බවත් විද්වතුන් අදහස් පළ කර තිබෙනවා. ලංකාවේ පෙරහැර ආශ්‍රිතව ලංකාව පුරා විවිධ ප්‍රදේශවලින් එන නච්චි පුද්ගලයන්ගෙන් එකතු වී කරන නැටුම් කණ්ඩායම් තවමත් පවතින බව තුෂාර මනෝජ් මෑත ලිපි කිහිපයක දීම මතු කර තිබුනා. එසේම නච්චි භාෂාවත් දැන් ලේඛන ගත නොකිරීම නිසා අතුරුදහන් වීගෙන යනවා. නච්චි භාෂාව කියන්නේ නච්චි අතර ඒ අයට විතරක් තේරෙන විදියට සන්නිවේදනය කර ගැනීමට ඇති සුවිශේෂී වචන කොටසකුයි. මේ වචන 100ක් – 200ක් විතර මා දන්නා තරමින් තිබුනා. ඒවායින් වචන කිහිපයක් අදත් භාවිතා වෙනවා.  නච්චි භාෂාව මා දකින විදියට නාගරිකව බිහිවූ සංස්කෘතික නිර්මාණයක් විය යුතුයි. එසේම එය ලිංගික වෘත්තිය හා සම්බන්ධයක් තියෙන්නත් ඇති. 

නාගරික පුරාවෘත්ත තිබෙනවා. ඒවා බොහොමයක් ලේඛනගත වී නැහැ. ලේඛනගත කිරීම සම්බන්ධයෙනුත් විවිධ අභියෝග තියෙනවා. මේ වාගේ තොරතුරු හෝ ස්ථාන හෙළි කිරීමෙන් දැනට ජීවත්ව සිටින අයට වෙන බලපෑම ගැනත් අපි ගැඹුරින් හිතන්න ඕනානේ.

ඔල්ගා දේවි, සරලා බායි පිළිබඳ කතාන්දර වාර්තා වන්නේ දිවයිනේ එක්තරා නගරයක්/නගර පදනම් කර ගනිමින්. ඒ අනුව, ශ්‍රී ලංකාවේ LGBTIQ පුද්ගලයින් ප්‍රජාවක් ලෙස වාසය කරන කලාප වෙනම තිබෙනවා ද?

මම කලිනුත් කිව්වා වගේ, කිසියම් ප්‍රදේශ තිබෙනවා. හැබැයි ලංකාවෙ හැම තැනින්ම එන මිනිස්සු තමා ඒවයෙත් ඉන්නෙ. එහෙම එක නගරයක් ප්‍රදේශයක් නම් කරන එක හරි නැහැ. ගැමි සහ නාගරික කියා වෙනසක් නැතිව LGBTIQ පුද්ගලයෝ රට පුරා හැම කාලෙකදිම ඉන්නවා.’

මීළඟට බලාපොරොත්තු වන්න: දශක දෙක හමාරක අතීතයට දිව යන ශ්‍රී ලංකාවේ LGBT+ ප්‍රජා අරගලය

පෙර ලිපිය:සමලිංගිකත්වය සංස්කෘතියේ කොටසක්? සැබෑ ප්‍රශ්ණය සමලිංගිකයින් ගේ අයිතිවාසිකම් කපා දැමීමෙන් අපි ගොඩනගන්නට යන සංස්කෘතිය කුමක්ද යන්නයි! (1 කොටස)